سرطان معده یک بیماری جدی است که بسیاری از افراد را در سراسر جهان تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. شیمی درمانی از داروهای قوی برای مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده کرده و نقش مهمی در مدیریت این بیماری ایفا می‌کند. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا با داروهای شیمی درمانی سرطان معده آشنا شوید.
سرطان معده
معده عضوی حیاتی در دستگاه گوارش است که وظیفه تجزیه غذا و جذب مواد مغذی را بر عهده دارد. هنگامی که سرطان در معده ایجاد می‌شود می‌تواند با عملکردهای ضروری این عضو تداخل کند و منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی شود. اگر سرطان معده به موقع و به طور موثر درمان نشود می‌تواند منجر به مرگ بیمار نیز بشود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان سرطان است که از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این داروها عوامل شیمی درمانی نامیده می‌شوند و با هدف قرار دادن سلول‌هایی که به سرعت در بدن تقسیم می‌شوند عمل می‌کنند. از آنجایی که سلول‌های سرطانی تمایل دارند سریع‌تر از اکثر سلول‌های طبیعی تقسیم شوند به ویژه در معرض شیمی‌درمانی هستند.
از آنجایی که داروهای شیمی درمانی تمام سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند را هدف قرار می‌دهند، می‌توانند بر برخی سلول‌های طبیعی مانند سلول‌های مغز استخوان، دستگاه گوارش و فولیکول‌های مو که به سرعت تقسیم می‌شوند نیز تأثیر بگذارند. به همین دلیل است که شیمی درمانی اغلب عوارض جانبی مانند ریزش مو، حالت تهوع و خستگی دارد.
داروهای شیمی درمانی مختلفی در دسترس بیماران است و می‌توان از آنها در ترکیبات مختلف برای درمان سرطان معده استفاده کرد. داروهای خاص مورد استفاده و نحوه ترکیب آنها به عوامل مختلفی از جمله استیج سرطان، سلامت کلی بیمار و اینکه شیمی درمانی چطور با سایر درمان‌ها ترکیب می‌شود بستگی دارد.
داروهای شیمی درمانی سرطان معده
شیمی درمانی یک گزینه درمانی حیاتی برای سرطان معده است و اغلب شامل استفاده از ترکیبی از داروها برای دستیابی به بهترین نتایج است. در این بخش مقاله برخی از رایج‌ترین داروهای شیمی درمانی مورد استفاده برای درمان سرطان معده را مرور می‌کنیم و نحوه عملکرد و نقش هر یک را در روند درمان این بیماری توضیح می‌دهیم.
5-FU (فلوئورواوراسیل)
فلوئورواوراسیل، که اغلب با نام اختصاری 5-FU شناخته می‌شود یکی از داروهای اصلی درمان سرطان معده است. این دارو با تداخل در توانایی سلول‌های سرطانی برای سنتز DNA که برای رشد و تقسیم آنها ضروری است عمل می‌کند. FU-5 با ایجاد اختلال در این فرآیند به طور موثری تکثیر سلول‌های سرطانی را کند یا متوقف می‌کند. این دارو در بسیاری از برنامه‌های درمانی با لوکوورین (اسید فولینیک) همراه می‌شود که اثربخشی آن را افزایش می‌دهد. لوکوورین این کار را با تثبیت اتصال بین 5-FU و آنزیم هدف در سلول‌های سرطانی انجام می‌دهد و در نتیجه قابلیت‌های مبارزه با سرطان دارو را تقویت می‌کند.
کاپسیتابین
کاپسیتابین یک داروی شیمی درمانی خوراکی است که در داخل بدن به 5-FU تبدیل می‌شود. این امر به این معنی است که این دارو مانند 5-FU عمل می‌کند و سنتز DNA در سلول‌های سرطانی را مختل می‌کند. مزیت اصلی کپسیتابین این است که می‌توان آن را به شکل قرص مصرف کرد و به بیماران این امکان را می‌دهد که به جای مراجعه به کلینیک برای شیمی درمانی داخل وریدی، درمان خود را در خانه انجام دهند. این راحتی می‌تواند به ویژه برای حفظ یک روال عادی روزانه در طول درمان مفید باشد.
کربوپلاتین
کربوپلاتین یک داروی شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین است. این دارو با ایجاد پیوندهای متقابل در DNA عمل کرده که از تکثیر و رونویسی DNA جلوگیری می‌کند و منجر به مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود. کربوپلاتین به دلیل اثربخشی آن در درمان سرطان‌های مختلف از جمله سرطان معده شناخته شده است. این محصول اغلب در ترکیب با سایر داروهای شیمی درمانی برای افزایش اثربخشی آن استفاده می‌شود. با این حال از آنجایی که این دارو روی DNA تأثیر می‌گذارد می‌تواند سلول‌های طبیعی را نیز تحت تأثیر قرار داده و منجر به عوارض جانبی شود.
سیس پلاتین
سیس پلاتین یکی دیگر از داروهای شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین بوده که مشابه کربوپلاتین است. این دارو باعث آسیب DNA در سلول‌های سرطانی می‌شود و از رشد و تقسیم آنها جلوگیری می‌کند. سیس پلاتین به طور گسترده در درمان بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان معده استفاده می‌شود و اغلب برای افزایش اثربخشی آن با داروهای دیگر ترکیب می‌شود. این دارو به دلیل تاثیر بالای خود شناخته شده است، اگرچه به دلیل تأثیر آن بر سلول‌های طبیعی، خطر عوارض جانبی قابل توجهی نیز دارد.
دوستاکسل
دوستاکسل یک داروی شیمی درمانی است که با میکروتوبول‌های درون سلول‌های سرطانی تداخل می‌کند. میکروتوبول‌ها ساختارهایی هستند که نقش مهمی در تقسیم سلولی دارند. دوستاکسل با تثبیت این ساختارها و جلوگیری از شکستن آنها از تقسیم و رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. این مکانیزم دوستاکسل را به گزینه‌ای قوی برای درمان سرطان معده تبدیل می‌کند که معمولاً در ترکیب با سایر داروها برای به حداکثر رساندن اثرات مبارزه با سرطان استفاده می‌شود.
اپی روبیسین
اپی روبیسین متعلق به دسته‌ای از داروهای شیمی درمانی به نام آنتراسایکلین‌ها است. این ماده با وارد شدن به رشته‌های DNA عمل می‌کند که از تکثیر DNA و متعاقباً تقسیم سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. اپی روبیسین اغلب در ترکیب با سایر داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان معده استفاده می‌شود و یک حمله چند جانبه به سلول‌های سرطانی ایجاد می‌کند. مکانیسم اثر قدرتمند آن، اپی روبیسین را به یک جزء کلیدی در برنامه‌های شیمی درمانی مختلف تبدیل می‌کند.
ایرینوتکان
ایرینوتکان یک داروی شیمی درمانی است که آنزیمی به نام توپوایزومراز I را مهار می‌کند. این آنزیم برای همانندسازی DNA حیاتی است. ایرینوتکان با مسدود کردن توپوایزومراز I از کپی کردن DNA و تقسیم سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. این امر منجر به مرگ سلولی می‌شود و به کنترل گسترش سرطان کمک می‌کند. ایرینوتکان اغلب بخشی از برنامه‌های شیمی درمانی ترکیبی است و به ویژه در صورت استفاده در کنار داروهایی مانند 5-FU و لوکوورین موثر است.
اگزالی پلاتین
اگزالی پلاتین یکی دیگر از داروهای شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین است که برای درمان سرطان معده استفاده می‌شود. این دارو مانند کربوپلاتین و سیس پلاتین با اتصال به DNA و جلوگیری از تکثیر و رونویسی آن عمل می‌کند. اگزالی پلاتین اغلب در ترکیب با 5-FU و لوکوورین و در برنامه‌ای که به نام FOLFOX شناخته شده استفاده می‌شود. دیده شده که این ترکیب در درمان مراحل مختلف سرطان معده موثر است.
پاکلیتاکسل
پاکلیتاکسل مانند دوستاکسل با تثبیت میکروتوبول‌ها عمل می‌کند. پاکلیتاکسل با جلوگیری از شکستن این ساختارها از تقسیم و تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. این دارو معمولاً در ترکیب با سایر داروهای شیمی درمانی برای افزایش اثربخشی آن در برابر سرطان معده استفاده می‌شود. این محصول می‌تواند به صورت داخل وریدی تجویز شود و به دلیل خواص ضد سرطانی قوی آن شناخته شده است.
تری فلوریدین و تیپیراسیل (لانسرف)
لانسرف یک داروی ترکیبی است که شامل تری فلوریدین و تیپیراسیل است. تری فلوریدین DNA سلول‌های سرطانی را مختل کرده و تیپیراسیل به حفظ فعالیت تری فلوریدین در بدن کمک می‌کند. این دو ماده با هم از رشد و تقسیم سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کنند. لانسرف به شکل قرص مصرف می‌شود و برای بیمارانی که تحت درمان سرطان پیشرفته معده هستند مناسب است.
ترکیبات دارویی
شیمی درمانی اغلب استفاده از ترکیبی از داروها برای افزایش اثربخشی و حمله به سلول‌های سرطانی از زوایای مختلف را می‌طلبد. ترکیب داروها می‌تواند تأثیر کلی درمان را افزایش دهد اما همچنین مستلزم بررسی دقیق عوارض جانبی بالقوه و سلامت کلی بیمار نیز هست. در این بخش مقاله برخی از ترکیبات رایج داروهای شیمی درمانی مورد استفاده برای درمان مراحل مختلف سرطان معده را مرور می‌کنیم.
FOLFOX (اگزالی پلاتین بعلاوه 5-FU/لوکوورین): FOLFOX ترکیبی از اگزالی پلاتین، 5-FU و لوکوورین است. اگزالی پلاتین دارویی مبتنی بر پلاتین است که به DNA سلول‌های سرطانی آسیب می‌رساند و از تکثیر آنها جلوگیری می‌کند. 5-FU (فلوئورواوراسیل) با سنتز DNA تداخل کرده و تقسیم سلولی را بیشتر مهار می‌کند. لوکوورین اثربخشی 5-FU را با تثبیت اتصال آن به آنزیم هدف در سلول‌های سرطانی افزایش می‌دهد و این ترکیب را قوی‌تر می‌کند.
CAPOX (اگزالی پلاتین بعلاوه کاپسیتابین): CAPOX اگزالی پلاتین را با کپسیتابین ترکیب می‌کند، داروی خوراکی که در بدن به 5-FU تبدیل می‌شود. این ترکیب از اثرات مخرب DNA اگزالیپلاتین با مهار سنتز DNA کپسیتابین استفاده می‌کند و یک گزینه درمانی موثر و راحت را ارائه می‌دهد که به بیماران امکان می‌دهد بخشی از درمان خود را در خانه انجام دهند.
FLOT (5-FU/لوکوورین، اگزالی پلاتین و دوستاکسل): ترکیب FLOT شامل 5-FU، لوکوورین، اگزالی پلاتین و دوستاکسل است. دوستاکسل میکروتوبول‌ها را تثبیت کرده و از تقسیم سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. این ترکیب سه دارویی بسیار قدرتمند است و معمولاً به دلیل عوارض جانبی احتمالی برای بیمارانی که از سلامت خوبی برخوردار هستند استفاده می‌شود. این دارو با حمله به سلول‌های سرطانی یک رویکرد قوی از طریق مکانیزم‌های متعدد ارائه می‌دهد.
دوستاکسل یا پاکلیتاکسل به علاوه 5-FU یا کاپسیتابین: این ترکیب شامل دوستاکسل یا پاکلیتاکسل با 5-FU یا شکل خوراکی آن یعنی کپسیتابین است. دوستاکسل و پاکلیتاکسل میکروتوبول‌ها را تثبیت کرده و تقسیم سلولی را متوقف می‌کنند و 5-FU یا کاپسیتابین سنتز DNA را مختل می‌کند. این مکانیزم دوگانه باعث می‌شود این ترکیب در برابر سلول‌های سرطانی بسیار موثر باشد.
کلام آخر
شیمی درمانی جزء حیاتی درمان سرطان معده در کلینیک دکتر پیام آزاده است که به بیماران در مبارزه با این بیماری امید می‌دهد. با استفاده از ترکیبی از داروهای شیمی درمانی سرطان معده متناسب با نیازهای خاص خود می‌توانید به طور موثر سلول‌های سرطانی را هدف قرار داده و نتایج درمان را بهبود ببخشید. با آگاه ماندن در مورد گزینه‌های مختلف در دسترس خود می‌توانید با اطمینان دوره درمانی خود را طی کنید.
منابع:
