سرطان روده یک نگرانی قابل توجه برای سلامتی است اما خبر خوب این است که تشخیص زودهنگام می‌تواند شانس درمان موفقیت آمیز را تا حد زیادی افزایش دهد. غربالگری سرطان روده نقش حیاتی در شناسایی مشکلات بالقوه قبل از جدی شدن آن دارد. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا اطلاعاتی که باید در مورد غربالگری سرطان روده بدانید مانند اینکه چگونه تست غربالگری مناسب را انتخاب کنید بررسی کنیم.
غربالگری سرطان روده چیست؟
غربالگری سرطان روده بررسی سلامتی کولون و رکتوم شما است. این روشی است که قبل از اینکه حتی متوجه علائمی شوید به دنبال هر نشانه‌ای از یک مشکل باشید. درست همانطور که برای تشخیص زودهنگام خرابی دندان هایتان به دندانپزشک مراجعه می‌کنید تست غربالگری سرطان روده می‌تواند رشد غیر طبیعی به نام پولیپ را قبل از تبدیل شدن به سرطان پیدا کند.
این تست‌های غربالگری با تست‌های تشخیصی که زمانی استفاده می‌شوند که از قبل علائم داشته باشید متفاوت هستند. هدف از غربالگری سرطان روده یافتن زودهنگام مشکلات احتمالی است تا بتوان آنها را قبل از جدی‌تر شدن درمان کرد.
توصیه‌های غربالگری سرطان روده
در مبحث غربالگری سرطان روده هر توصیه‌ای برای همه صدق نمی‌کند. زمان و دفعات غربالگری به عواملی مانند سن، سابقه سلامتی و هرگونه سابقه خانوادگی سرطان روده بستگی دارد. در این بخش مقاله چند توصیه کلی را لیست کردیم که باید آنها را در نظر بگیرید:
- سن شروع: اکثر افراد باید بلافاصله پس از 45 سالگی غربالگری سرطان روده را شروع کنند. این سن زمانی است که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ شروع به افزایش می‌کند. با این حال اگر عوامل خطر یا بیماری خاصی دارید ممکن است پزشک شروع غربالگری را زودتر توصیه کند.
- دفعات غربالگری: غربالگری باید در فواصل زمانی معین انجام شود. اینکه چند وقت یکبار نیاز به غربالگری دارید به عوامل مختلفی از جمله سطح خطر و نوع آزمایش غربالگری که انتخاب می‌کنید بستگی دارد.
- سابقه سلامت شخصی: اگر سابقه شخصی سرطان روده بزرگ یا پولیپ‌های پیش سرطانی دارید ممکن است در آینده در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال باشید. پزشک شما ممکن است غربالگری مکرر با کولونوسکوپی را برای نظارت بر هرگونه تغییر توصیه کند.
- سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا بیماری‌های مرتبط نیز می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. اگر والدین، خواهر و برادر یا فرزندی دارید که سرطان روده بزرگ داشته ممکن است لازم باشد غربالگری را زودتر شروع کنید یا زود به زود غربالگری کنید.
- سندرم‌های ژنتیکی: برخی از سندرم‌های ژنتیکی مانند پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP) یا سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز ارثی (سندرم لینچ) می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. اگر سندرم ژنتیکی شناخته شده‌ای دارید پزشک شما پروتکل‌های غربالگری و نظارت تخصصی را توصیه می‌کند.
- بیماری التهابی روده: افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال هستند. پزشک پروتکل‌های غربالگری را بر اساس شدت و مدت زمان بیماری شما توصیه می‌کند.
- رویکرد شخصی: توصیه‌های غربالگری برای همه یکسان نیستند. پزشک شما عواملی مانند سن، سابقه سلامتی و سابقه خانوادگی را در نظر می‌گیرد تا بهترین برنامه غربالگری را برای شما تعیین کند.
با شروع غربالگری در زمان مناسب و پیروی از توصیه‌های تیم پزشکی خود می‌توانید مشکلات احتمالی را زود تشخیص داده و شانس درمان موفقیت آمیز را افزایش دهید.
آماده شدن برای تست غربالگری سرطان روده
آماده شدن برای آزمایش غربالگری سرطان روده ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما بخش مهمی برای اطمینان از موثر بودن این تست است. برای آماده شدن مناسب برای تست غربالگری سرطان روده به این توصیه‌ها توجه کنید:
- دستورالعمل‌ها را دنبال کنید: هر تست غربالگری شرایط آمادگی خاص خود را دارد و تست غربالگری سرطان روده نیز از این امر مستثنا نیست. این آماده سازی می‌تواند شامل تغییرات رژیم غذایی، تنظیم داروها و پاکسازی روده باشد. برای اطمینان از نتایج دقیق بسیار مهم است که این دستورالعمل‌ها را به دقت دنبال کنید.
- برنامه ریزی: بسته به تست غربالگری سرطان روده، آماده سازی ممکن است چند روز یا فقط چند ساعت طول بکشد. بر این اساس برنامه ریزی کنید و هرگونه هماهنگی لازم مانند مرخصی گرفتن از کار یا ترتیب دادن وسایل حمل و نقل را انجام بدهید.
- سوال بپرسید: اگر در مورد فرآیند آماده سازی سوال یا نگرانی دارید از پزشک یا تیم پزشکی خود سوال بپرسید و با آنها در تماس باشید. آنها می‌توانند به شما راهنمایی و پشتیبانی موردنیاز را ارائه بدهند تا به شما کمک کنند احساس راحتی و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید.
شرایط تست غربالگری سرطان روده
شرایط تست‌های غربالگری سرطان روده متفاوت هستند و در نظر گرفتن عواملی مانند مدت زمان، دفعات و الزامات آرام بخش زدن ضروری است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه به این موارد توجه کنید:
- دفعات تست: برخی از روش‌های غربالگری در تشخیص سرطان موثرتر هستند. برای مثال کولونوسکوپی که استاندارد طلایی این تست در نظر گرفته می‌شود معمولاً هر 10 سال یک بار برای افرادی که در معرض خطر متوسط هستند مورد نیاز است، مشروط بر اینکه هیچ تغییر پیش سرطانی پیدا نشود.
- مکان: برخی روش‌های تست غربالگری سرطان روده به شما امکان می‌دهد نمونه‌ها را در راحتی و خلوت خانه خود جمع آوری کنید اما برخی دیگر باید در یک محیط پزشکی مانند مطب پزشک یا بیمارستان انجام شوند.
- آرام بخش زدن: بسته به روش غربالگری، بیهوشی و آرام بخش زدن ممکن است لازم باشد. پزشک سابقه سلامتی و ترجیحات شما را برای تعیین نوع تسکین درد و آرام بخش مورد نیاز در طول این تست در نظر می‌گیرد.
- پاکسازی روده: برخی از روش‌های غربالگری نیاز به مصرف قبلی دارو برای پاکسازی کامل روده بزرگ و رکتوم از مدفوع دارند. این فرآیند که با نام «آماده سازی روده» شناخته می‌شود می‌تواند ناراحت کننده باشد و اغلب منجر به چندین ساعت اسهال قبل از عمل می‌شود.
- عوارض: روش‌هایی که شامل آرام‌بخشی و معاینه مستقیم کولون و رکتوم توسط پزشک است خطر عوارض بیشتری را به همراه دارد. با این حال احتمال آسیب در طول غربالگری سرطان روده حداقل است و از آن طرف پتانسیل نجات جان افراد قابل توجه است.
- ویزیت‌های بعدی: اگر نتایج آزمایش اولیه غیر طبیعی باشد اکثر روش‌های غربالگری نیاز به کولونوسکوپی بعدی دارند که استاندارد طلایی برای غربالگری شناخته می‌شود.
برخی افراد ممکن است ناراحتی موقت روش‌های غربالگری تهاجمی را دلهره آور بدانند اما بسیاری بر این باورند که برای سلامتی طولانی مدت ارزشمند است. گفتگو با پزشک برای تعیین مناسب‌ترین گزینه غربالگری سرطان روده بسیار مهم است.
مزایا و معایب هر روش تست غربالگری سرطان روده
کولونوسکوپی
در طول معاینه کولونوسکوپی یک لوله بلند و انعطاف پذیر به رکتوم وارد می‌شود. یک دوربین فیلمبرداری کوچک در نوک لوله به پزشک اجازه می‌دهد تا تغییرات یا ناهنجاری‌های داخل کل روده را تشخیص دهد. کولونوسکوپی حدود 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد و غربالگری به طور کلی هر 10 سال یک بار تکرار می‌شود، البته اگر هیچ ناهنجاری پیدا نشود و خطر ابتلا به سرطان روده افزایش نیابد.
مزایا: برای تشخیص سرطان کولورکتال و پولیپ‌های پیش سرطانی بسیار مفید است. اجازه می‌دهد تا پولیپ‌ها و نمونه‌های بافت در طول عمل برداشته شوند.
معایب: نیاز به آماده سازی روده، آرام بخش و تعهد زمانی دارد. خطر کوچک عوارضی مانند خونریزی.
آزمایش DNA مدفوع
آزمایش DNA مدفوع از نمونه‌ای از مدفوع شما برای بررسی تغییرات DNA در سلول‌ها استفاده می‌کند که ممکن است نشان دهنده وجود سرطان روده بزرگ یا شرایط پیش سرطانی باشد. آزمایش DNA مدفوع همچنین علائم خون در مدفوع شما را بررسی می‌کند. برای این آزمایش، نمونه مدفوع را در خانه جمع آوری کرده و برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستید. آزمایش DNA مدفوع معمولاً هر سه سال یکبار تکرار می‌شود.
مزایا: غیر تهاجمی، بدون نیاز به آماده سازی روده یا آرام بخش. در خانه قابل انجام است.
معایب: حساسیت کمتری نسبت به کولونوسکوپی دارد. در صورت تشخیص ناهنجاری ممکن است نیاز به آزمایش بعدی داشته باشد.
تست خون پنهان یا ایمونوشیمیایی مدفوع
تست خون پنهان مدفوع (FOBT) و تست ایمونوشیمیایی مدفوع (FIT) تست‌های آزمایشگاهی هستند که برای بررسی نمونه‌های مدفوع از نظر وجود خون پنهان استفاده می‌شوند. این تست‌ها معمولاً سالانه تکرار می‌شوند.
مزایا: غیر تهاجمی، بدون نیاز به آماده سازی روده یا آرام بخش. در خانه قابل انجام است.
معایب: حساسیت کمتر نسبت به کولونوسکوپی. ممکن است قبل از آزمایش نیاز به محدودیت‌های غذایی داشته باشد. نتایج مثبت کاذب امکان پذیر است.
کولونوسکوپی مجازی (سی تی کولونوگرافی)
در طول کولونوسکوپی مجازی، سی تی اسکن تصاویر مقطعی از اندام‌های شکمی تولید می‌کند و به پزشک اجازه می‌دهد تا تغییرات یا ناهنجاری‌ها را در روده بزرگ و راست روده تشخیص دهد. برای کمک به ایجاد تصاویر واضح، یک لوله کوچک داخل راست روده قرار داده می‌شود تا روده بزرگ شما را با هوا یا دی اکسید کربن پر کند. کولونوسکوپی مجازی حدود 10 دقیقه طول می‌کشد و به طور کلی هر پنج سال یک بار تکرار می‌شود.
مزایا: غیر تهاجمی، بدون نیاز به آرامبخش. تصاویر دقیقی از کولون و رکتوم ارائه می‌دهد.
معایب: نیاز به آماده سازی روده و قرار گرفتن در معرض اشعه دارد. قادر به برداشتن پولیپ یا نمونه برداری از بافت در طول عمل نیست.
کلام آخر
شناخت غربالگری سرطان روده برای حفظ سلامت شما ضروری است. با شروع غربالگری در حدود 45 سالگی و در نظر گرفتن عوامل خطر شخصی و خانوادگی، می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد زمان و تعداد دفعات غربالگری بگیرید. انتخاب تست غربالگری مناسب شامل سنجش عواملی مانند راحتی، آمادگی و عوارض احتمالی است که آنها را در این مقاله بررسی کردیم. به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری منظم کلید پیشگیری و درمان موثر سرطان روده است.
منابع:
