سرطان مثانه هفتمین نوع سرطان شایع در جهان است. این بیماری از یک روند به ظاهر ساده شروع می‌شود که در آن سرعت رشد و تقسیم سلول‌های مثانه فرد به دلایلی افزایش می‌یابد. در این صورت سلول‌های اضافی تشکیل شده به جای اینکه در پایان عمر خود بمیرند و جای خود را به سلول‌های جدیدتر بدهند، تشکیل تومورهایی می‌دهند که در برخی موارد به سرطان تبدیل می‌شوند.
گاهی اوقات سرطان از سایر اعضای بدن به مثانه فرد سرایت می‌کند. اما منظور از سرطان مثانه، نوعی از سرطان است که مستقیماً از سلول‌های مثانه سرچشمه می‌گیرد. سرطان مثانه دومین سرطان شایع دستگاه ادراری تناسلی است و احتمال ابتلای مردان به آن، 2 تا 3 برابر بیشتر از زنان است.
اگر احتمال می‌دهید خود و یا نزدیکانتان به این بیماری مبتلا شده‌اید، پیشنهاد می‌کنم حتماً تا پایان این مطلب با ما در سایت دکتر پیام آزاده بمانید. چرا که ما در اینجا قصد داریم درباره علائم، عوامل و راه‌های تشخیص و درمان سرطان مثانه صحبت کنیم.
سرطان مثانه چیست؟
مثانه یک اندام عضلانی توخالی است که در قسمت پایین شکم قرار دارد و وظیفه آن ذخیره ادرار است. سرطان مثانه معمولاً از سلول‌های اروتلیال شروع می‌شود که سطح داخلی مثانه را پوشانده‌اند.
اکثر سرطان‌های مثانه در مراحل اولیه یعنی زمانی که سرطان قابل درمان است، تشخیص داده می‌شوند. اما حتی درمان موفقیت‌آمیز سرطان مثانه در مراحل اولیه نیز باعث ریشه‌کنی کلی آن نمی‌شود و ممکن است این بیماری سال‌ها بعد دوباره عود کند. به همین دلیل افرادی که قبلاً به سرطان مثانه مبتلا بوده‌اند، باید مرتباً تحت آزمایش‌های تشخیصی قرار بگیرند، تا در صورت عود کردن مجدد سرطان، بتوان خیلی زود مجدداً آن را سرکوب کرد.
انواع سرطان مثانه
نوع سرطان مثانه بستگی به نوع سلول‌هایی دارد که سرطان از آنها شروع می‌شود. انواع سرطان مثانه به موارد زیر تقسیم می‌شود:
کارسینوم اروتلیال
این بیماری از سلول‌هایی که داخل مثانه شما را پوشانده‌اند شروع می‌شود. سلول‌های اروتلیال زمانی که مثانه پر است منبسط و زمانی که مثانه خالی است منقبض می‌شوند. کارسینوم اروتلیال شایع‌ترین نوع سرطان مثانه در ایالات متحده است.
کارسینوم سلول سنگفرشی
این بیماری ارتباط مستقیمی با تحریک مزمن مثانه دارد. کارسینوم سلول سنگفرشی بیشتر در مناطقی شایع است که یک عفونت انگلی خاص مانند شیستوزومیازیس رواج دارد.
آدنوکارسینوم
آدنوکارسینوم از سلول‌هایی شروع می‌شود که غدد ترشح‌کننده مخاط در مثانه را می‌سازند؛ آدنوکارسینوم مثانه بسیار نادر است.
علائم سرطان مثانه
علائم سرطان مثانه معمولاً در میان افراد مبتلا متفاوت است. اما در هر صورت مهمترین علامت سرطان مثانه وجود خون در ادرار است. در این حالت ممکن است ادرار فرد فقط اندکی رو به قرمزی برود و گاهی اوقات نیز احتمال دارد به رنگ قرمز روشن دربیاید. در برخی موارد فرد فقط یک بار خون را در ادرار خود مشاهده می‌کند و سپس برای مدت زیادی خبری از ادرار قرمز نیست. در این حالت باید فقط همین نشانه اولیه را یک اخطار تلقی کنید و حتماً برای شناسایی مشکل خود به پزشک مراجعه کنید.
سایر علائم شایع سرطان مثانه عبارتند از:
- تکرر ادرار
- تجربه درد یا سوزش در هنگام ادرار
- احساس نیاز به دفع ادرار حتی با وجود پر نبودن مثانه
- احساس نیاز به دفع ادرار در طول شب به صورت مکرر
در مواردی که سرطان مثانه پیشرفت می‌کند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد، معمولاً باعث بروز علائم زیر در بیمار می‌شود:
- ناتوانی در دفع ادرار
- کمردرد در یک طرف بدن
- درد شکم
- درد یا حساسیت استخوانی
- کاهش وزن ناخواسته و کاهش اشتها
- تورم پاها
- و احساس خستگی
تجربه برخی علائم فوق لزوماً به معنای ابتلای شما به سرطان نیست. زیرا برخی از آنها شبیه علائم عفونت‌های دستگاه ادراری، سنگ کلیه یا مثانه هستند و حتی ممکن است نشانه بروز مشکل در کلیه‌ها باشند نه مثانه! اما در هر صورت مهم این است که نسبت به آنها بی‌تفاوت نباشید؛ خصوصاً زمانی که چند مورد از این علائم را با هم تجربه می‌کنید.
علل بروز سرطان مثانه
هنوز دقیقاً مشخص نیست که چرا برخی از سلول‌های مثانه جهش می‌یابند و به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌شوند. اما در کل عوامل زیر ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:
سیگار و استنشاق دود آن
کشیدن سیگار خطر ابتلا به سرطان مثانه را بیش از 2 برابر افزایش می‌دهد. حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز خطر ابتلا به این بیماری را به میزان قابل توجهی بالا می‌برد.
قرار گرفتن در معرض پرتو
هر چند گاهی اوقات پرتودرمانی بهترین روش درمان برخی از بیماری‌ها، خصوصاً سرطان‌های مختلف است؛ اما همین روش، خطر ابتلا به سرطان مثانه را به میزان زیادی افزایش می‌دهد.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی نیز در برخی موارد ممکن است نتیجه عکس بدهد و باعث افزایش احتمال ابتلا به این بیماری شود.
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی
مطالعات نشان می‌دهند افرادی که با مواد شیمیایی خاص موجود در رنگ‌ها، لاستیک، چرم و برخی از منسوجات و لوازم آرایشی سر‌و‌کار دارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
عفونت‌های مکرر مثانه
افرادی که به طور مکرر دچار عفونت مثانه، سنگ مثانه یا سایر عفونت‌های دستگاه ادراری می‌شوند، بیشتر احتمال دارد به سرطان سلول سنگفرشی مبتلا شوند.
استفاده مزمن از سوند
کسانی که به دلایل مختلفی مرتباً مجبور به استفاده از سوند می‌شوند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی باشند.
از دیگر عوامل احتمالی ابتلا به این بیماری، می‌توان به جنسیت مذکر و سابقه خانوادگی نیز اشاره کرد.
تشخیص سرطان مثانه
معمولاً علائم سرطان مثانه و تشخیص آنها توسط پزشک، راه را برای تشخیص این بیماری هموار می‌کنند. در این گونه مواقع پزشکان علاوه بر بررسی شرح‌حال بیمار، از روش‌های زیر نیز برای تائید تشخیص استفاده می‌کنند:
آزمایش ادرار
آزمایش ادرار یکی از مهمترین روش‌های تشخیص این بیماری و بررسی عفونت است.
سیتولوژی
در این روش سلول‌های مثانه زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرند.
سیستوسکوپی
سیتوسکوپی یکی از بهترین راه‌های تشخیص این بیماری است. در این آزمایش از یک لوله نورانی به اندازه مداد به نام سیستوسکوپ برای مشاهده داخل مثانه و مجرای ادرار استفاده می‌شود. در اینجا استفاده از نور فلورسنت و آبی، تا حد زیادی تشخیص بیماری را آسان می‌کند.
در صورتی که ابتلای فرد به سرطان مثانه محرز شود، می‌توان از آزمایشات زیر برای تشخیص سطح ابتلا استفاده کرد:
برداشتن تومور مثانه از طریق داخل مثانه‌ای (TURBT)
TURBT هم به عنوان یک روش تشخیصی و هم به عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش یک روش سرپایی است که تحت بیهوشی نخاعی یا عمومی انجام می‌شود.
تست‌های تصویربرداری
معمولاً برای بررسی میزان گسترش سرطان به خارج از مثانه از روش‌های مختلف تصویربرداری مانند ام‌آر‌آی، سی‌تی اسکن و تصویربرداری اشعه ایکس استفاده می‌شود.
اسکن استخوان
این روش نیز به منظور بررسی احتمال سرایت سرطان به استخوان‌های فرد انجام می‌شود.
درمان سرطان مثانه
روش درمانی مناسب برای درمان سرطان مثانه بسته به وضعیت فرد متفاوت است و غالباً شامل روش‌های زیر می‌شود:
جراحی
جراحی رایج‌ترین روش برای درمان این بیماری است و بسته به نوع بیماری فرد و میزان گسترش آن به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. به عنوان مثال در صورتی که سرطان به خارج از مثانه گسترش یافته باشد، جراح، مثانه و اندام‌های اطراف آن را برمی‌دارد.
شیمی‌درمانی
در روش شیمی‌درمانی، معمولاً داروها به طور مستقیم از طریق لوله‌ای که در مجرای ادرار قرار می‌گیرد به مثانه می‌رسد و بدین صورت فقط بافت‌های بیمار هدف قرار می‌گیرند.
ایمونوتراپی
هدف این روش تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان است. ایمونوتراپی انواع مختلفی دارد و در برخی موارد حتی ممکن است به صورت واکسن باشد.
پرتودرمانی
پزشکان در برخی موارد به همراه انجام روش‌های TURBT و شیمی‌درمانی، از روش پرتودرمانی نیز برای سرکوب سرطان استفاده می‌کنند.
جلوگیری از سرطان مثانه
رعایت موارد زیر احتمال بروز سرطان مثانه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد:
- ترک سیگار
- احتیاط در هنگام کار با مواد شیمایی و رعایت دستورالعمل‌های احتیاطی
- مصرف انواع میوه‌ها و سبزیجات در رنگ‌های مختلف
- و درمان به موقع عفونت‌های ادرای
مراحل سرطان مثانه
سرطان مثانه به روش‌های مختلفی درجه‌بندی می‌شود که یکی از آنها سرطان را به 5 مرحله زیر تقسیم می‌کند:
مرحله صفر
در اینجا سرطان فقط لایه داخلی پوشش مثانه را درگیر کرده است.
مرحله اول
سرطان به بافت همبند زیر پوشش مثانه نیز نفوذ کرده است.
مرحله دوم
سرطان از طریق لایه بافت همبند به عضله دیواره مثانه رسیده است.
مرحله سوم
سرطان از طریق ماهیچه به لایه چربی نفوذ کرده و ممکن است به پروستات، رحم یا واژن گسترش یافته باشد. درضمن احتمال دارد به غدد لنفاوی مجاور نیز سرایت کرده باشد.
مرحله چهارم
سرطان به لگن، غدد لنفاوی دور یا سایر قسمت‌های بدن مانند استخوان‌ها، ریه‌ها یا کبد گسترش یافته است.
سخن آخر
طول عمر بیماران سرطان مثانه به طور مستقیم به مرحله تشخیص بیماری بستگی دارد. چنانچه سرطان فرد در مراحل اولیه تشخیص داده شود، می‌توان با اجرای درمان‌های به موقع، امید به زندگی فرد را تا حد زیادی افزایش داد. به گونه‌ای که 80 درصد مبتلایان به سرطان سینه در این مراحل، 5 سال پس از تشخیص بیماری زنده می‌مانند.
اما در صورتی که فرد نسبت به علائم سرطان مثانه بی‌توجه باشد، متاسفانه پاسخ به این سوال که آیا سرطان مثانه کشنده است؟ مثبت می‌باشد. زیرا تنها 10 درصد از کسانی که بیماری آنها در مرحله متاستاز تشخیص داده می‌شود، 5 سال پس از تشخیص سرطان زنده می‌مانند.
از این رو توصیه می‌شود که اگر مستعد ابتلا به سرطان مثانه هستید، حتماً نسبت به علائم هشداردهنده آن هوشیار باشید.
منابع:
