آشنایی با گزینه‌های درمانی هنگام مواجهه با تشخیص سرطان سینه بسیار مهم است. لامپکتومی و ماستکتومی از جمله درمان‌های جراحی اولیه این سرطان هستند و هر روشی رویکرد و هدف متمایز خود را دارد. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا تفاوت لامپکتومی و ماستکتومی را بررسی کنیم.
تفاوت لامپکتومی و ماستکتومی؟
انتخاب بین لامپکتومی و ماستکتومی یک تصمیم شخصی است. هر بیمار احساسات، اولویت‌ها و سبک زندگی منحصر به فردی دارد که بر انتخاب او تأثیر می‌گذارد. برخی از زنان حفظ ظاهر سینه‌های خود را در اولویت قرار می‌دهند و ممکن است به سمت لامپکتومی متمایل شوند. دیگران ممکن است ماستکتومی را به دلیل آرامش ذهنی که از نظر کاهش خطر بازگشت سرطان ارائه می‌دهد ترجیح دهند. بیمارانی که شیوه‌های زندگی سخت‌گیرانه یا کمک محدودی در خانه دارند روش با کوتاه‌ترین زمان بهبودی را انتخاب خواهند کرد.
| ویژگی | لامپکتومی (Lumpectomy) | ماستکتومی (Mastectomy) |
|---|---|---|
| تعریف | برداشتن توده یا بخش سرطانی از پستان | برداشتن کامل یکی یا هر دو پستان |
| میزان بافت برداشته شده | کم | زیاد |
| دوره بهبودی | کوتاه‌تر (چند هفته) | طولانی‌تر (چند ماه) |
| نیاز به پرتودرمانی | معمولاً بله | کمتر معمول است |
| ظاهر پستان پس از جراحی | حفظ بیشتر ظاهر طبیعی پستان | تغییر قابل توجه در ظاهر پستان |
| میزان ریسک بازگشت سرطان | ممکن است کمی بیشتر باشد | کمتر است |
| مناسب برای | سرطان‌های کوچک و موضعی | سرطان‌های پیشرفته‌تر یا خطر بالای عود سرطان |
| نیاز به بازسازی پستان | کمتر | بیشتر |
| مدت زمان عمل جراحی | کوتاه‌تر | طولانی‌تر |
| مزایا | حفظ بیشتر بافت پستان، دوره بهبودی کوتاه‌تر | کاهش خطر بازگشت سرطان، عدم نیاز به پرتودرمانی در برخی موارد |
| معایب | نیاز به پرتودرمانی، ریسک کمی بالاتر بازگشت سرطان | دوره بهبودی طولانی‌تر، تغییرات قابل توجه در ظاهر پستان |
این جدول می‌تواند به بیماران و پزشکان کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد انتخاب نوع جراحی بگیرند.
لامپکتومی چیست؟
این روش که با نام جراحی حفظ پستان یا برداشتن موضعی گسترده نیز شناخته می‌شود یک عمل جراحی است که در آن فقط تومور و حاشیه کوچکی از بافت اطراف برداشته می‌شود. هدف اولیه در در این روش از بین بردن سرطان در عین حفظ هر چه بیشتر پستان است.
این فرآیند با تشخیص وجود تومور شروع می‌شود. جراح برشی در سینه ایجاد می‌کند و تومور سرطانی را به همراه ناحیه کوچکی از بافت طبیعی اطراف آن با دقت برمی‌دارد. این حاشیه برای اطمینان از اینکه هیچ سلول سرطانی باقی نمی‌ماند ضروری است. پس از برداشتن تومور، محل برش با بخیه بسته می‌شود. اغلب با پرتودرمانی انجام می‌شود. هدف اشعه تخریب سلول‌های سرطانی باقیمانده در ناحیه سینه و کاهش خطر عود است.
عوامل متعددی تعیین می‌کنند که آیا این روش انتخاب مناسبی برای بیمار است یا خیر. این عوامل شامل اندازه و محل تومور، اندازه پستان و سلامت کلی بیمار است. معمولاً زمانی توصیه می‌شود که تومور کوچک و محدود به یک ناحیه باشد و به جراح این امکان را می‌دهد که آن را به طور کامل بدون تغییر قابل توجهی در ظاهر سینه خارج کند.
چه زمانی لامپکتومی لازم است؟
اغلب برای بیمارانی که تومور پستان کوچک و موضعی دارند توصیه می‌شود. عوامل کلیدی در تعیین اینکه واجد شرایط لامپکتومی هستید یا خیر عبارتند از اندازه و محل تومور، اندازه پستان و سلامت کلی بیمار و ترجیحات او. به طور خاص لامپکتومی برای موارد زیر مناسب است:
- تومورهای کوچک: تومورهایی که به اندازه کافی کوچک هستند تا با حاشیه‌ای از بافت سالم برداشته شوند بدون اینکه ظاهر سینه تغییر قابل توجهی داشته باشد.
- محل تک تومور: زمانی که سرطان به یک ناحیه از پستان محدود می‌شود، می‌تواند به طور موثر تومور را حذف کند.
- سرطان در مراحل اولیه: به طور معمول برای مراحل اولیه سرطان پستان در نظر گرفته می‌شود که سرطان در سینه یا سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است.
مزایای لامپکتومی
- حفظ سینه: یکی از مزایای اصلی این است که بیشتر سینه را حفظ می‌کند. این ویژگی می‌تواند برای بسیاری از زنانی که می‌خواهند ظاهر طبیعی سینه‌های خود را حفظ کنند مهم باشد.
- جراحی و بهبودی کوتاه‌تر: این روش در مقایسه با ماستکتومی جراحی کمتری نیاز دارد که اغلب منجر به زمان عمل کوتاه‌تر و بهبودی سریع‌تر می‌شود.
- کمتر تهاجمی است: این روش کمتر تهاجمی بوده و تنها شامل برداشتن تومور و حاشیه کوچکی از بافت است که منجر به درد کمتر پس از عمل و عوارض کمتر می‌شود.
معایب لامپکتومی
نیاز به پرتودرمانی: پرتودرمانی پس از این روش معمولاً برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده در پستان ضروری است. این پرتودرمانی می‌تواند شامل درمان‌های روزانه طی چند هفته بعد از عمل باشد.
خطر بالاتر عود موضعی: لامپکتومی همراه با پرتودرمانی موثر است اما خطر بازگشت سرطان در همان پستان در مقایسه با جراحی‌های گسترده‌تر کمی بیشتر است.
ماستکتومی چیست؟
یک عمل جراحی است که شامل برداشتن یک یا هر دو سینه به طور جزئی یا کامل است. این جراحی در مقایسه با لامپکتومی گسترده‌تر بوده و هدف آن از بین بردن سرطان سینه با برداشتن بافت بیشتر پستان است. جراح در حین ماستکتومی برشی را روی سینه ایجاد می‌کند و بسته به نوع، بافت سینه و گاهی اوقات غدد لنفاوی و ماهیچه‌های مجاور را برمی دارد. محل برش پس از برداشتن بافت با بخیه بسته می‌شود.
بهبودی پس از ماستکتومی معمولا بیشتر از لامپکتومی طول می‌کشد. بیماران ممکن است درد، تورم و تغییر در شکل قفسه سینه خود را تجربه کنند. برخی از زنان بلافاصله پس از ماستکتومی یا در زمان دیگری جراحی بازسازی سینه را انتخاب می‌کنند. بازسازی می‌تواند به بازیابی ظاهر سینه و بهبود سلامت عاطفی بیمار کمک کند.
انواع ماستکتومی
انواع مختلفی از این روش وجود دارد که هر کدام میزان برداشت بافت متفاوتی دارند:
- ساده یا توتال: کل سینه از جمله نوک پستان برداشته می‌شود اما عضلات زیر سینه دست نخورده باقی می‌مانند.
- رادیکال اصلاح شده: کل پستان و برخی از غدد لنفاوی زیر بازو برداشته می‌شوند.
- رادیکال: این گسترده ترین نوع ماستکتومی است که شامل برداشتن کل سینه، عضلات زیرین قفسه سینه و تمام غدد لنفاوی زیر بازو می‌شود.
- دوطرفه: هر دو سینه معمولاً به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان سینه هستند برداشته می‌شود.
چه زمانی ماستکتومی لازم است؟
برای طیف وسیع تری از موقعیت‌ها در مقایسه با لامپکتومی در نظر گرفته می‌شود. این عمل برای بیمارانی که تومورهای بزرگتر، تومورهای متعدد یا کسانی که در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان سینه هستند مناسب است. نشانه‌های بیمار که نیاز به این روش دارد عبارتند از:
- تومورهای بزرگ: زمانی که تومور نسبت به اندازه سینه بزرگ است برداشتن کل سینه برای اطمینان از از بین بردن تمام سلول‌های سرطانی ضروری می‌شود.
- تومورهای متعدد: اگر چندین تومور در قسمت‌های مختلف پستان وجود داشته باشد برای برداشتن تمام بافت سرطانی به ماستکتومی نیاز خواهد بود.
- استعداد ژنتیکی: زنان با خطر ژنتیکی بالای سرطان سینه مانند افرادی که دارای جهش ژن BRCA1 یا BRCA2 هستند باید برای کاهش خطر ماستکتومی را انتخاب کنند.
- پرتودرمانی قبلی: بیمارانی که قبلاً پرتودرمانی در ناحیه پستان دریافت کرده‌اند کاندیدای مناسبی برای گذراندن دور دیگری از پرتودرمانی نیستند که ماستکتومی را به گزینه مناسب‌تری تبدیل می‌کند.
مزایای ماستکتومی
- کاهش خطر عود: این روش با برداشتن تمام بافت پستان خطر بازگشت سرطان در پستان را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
- اجتناب از پرتودرمانی: در بسیاری از موارد نیاز به پرتودرمانی بعد از عمل را برطرف می‌کند که می‌تواند برای برخی از بیماران جذاب باشد.
- آرامش ذهن: برخی از زنان با دانستن اینکه تمام بافت سینه و در نتیجه محل اولیه عود احتمالی برداشته شده است احساس امنیت و آرامش بیشتری می‌کنند.
معایب ماستکتومی
- جراحی گسترده‌تر: یک روش تهاجمی تر از لامپکتومی بوده که شامل برداشتن بافت بیشتری است که منجر به زمان بهبودی طولانی و تغییرات فیزیکی مهم‌تری می‌شود.
- نیاز به بازسازی سینه: بسیاری از زنان پس از بازسازی سینه را برای بازگرداندن ظاهر سینه خود انتخاب می‌کنند. این پروسه شامل جراحی و زمان بهبودی بیشتری خواهد بود.
- تأثیر عاطفی و روانی: از دست دادن یک یا هر دو سینه می‌تواند تأثیرات عاطفی و روانی قابل توجهی داشته باشد و در این دوران حمایت و مشاوره برای بیماران مهم است.
نقش پرتو درمانی در لامپکتومی و ماستکتومی
پرتودرمانی نقش مهمی در درمان سرطان سینه و به ویژه پس از لامپکتومی دارد. هدف اصلی آن از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده در پستان است که در طی جراحی برداشته نشده است. این روش خطر عود سرطان را در سینه تحت درمان کاهش می‌دهد.
پرتودرمانی شامل استفاده از پرتوها یا ذرات پر انرژی برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی است. انکولوژیست رادیویی قبل از شروع درمان برنامه‌ای متناسب با وضعیت خاص بیمار تهیه می‌کند. این برنامه شامل تصویربرداری دقیق برای شناسایی ناحیه دقیق تحت درمان است.
پرتودرمانی معمولاً طی چند هفته انجام می‌شود. هر جلسه فقط چند دقیقه طول می‌کشد اما ممکن است بیماران به درمان‌های روزانه، معمولاً پنج روز در هفته نیاز داشته باشند. انواع مختلفی از پرتودرمانی وجود دارد از جمله پرتوهای خارجی که رایج ترین آن است. نوع دیگر براکی تراپی است که در آن دانه‌های رادیواکتیو در داخل سینه نزدیک محل سرطان قرار می‌گیرند.
پرتودرمانی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، اما این عوارض معمولا موقتی و قابل کنترل هستند. پوست ناحیه تحت درمان ممکن است قرمز، متورم یا حساس و شبیه به آفتاب سوختگی شود. بسیاری از بیماران در طول پرتودرمانی دچار خستگی می‌شوند که می‌تواند تا چند هفته پس از پایان درمان ادامه یابد. سینه تحت درمان ممکن است با گذشت زمان سفت یا کمی کوچکتر شود.
پرتودرمانی با وجود این عوارض جانبی در کاهش خطر بازگشت سرطان در پستان بسیار موثر است. این یکی از اجزای حیاتی درمان حفظ پستان (لامپکتومی) است و گاهی بعد از ماستکتومی در مواردی که خطر عود بالای بیماری وجود دارد استفاده می‌شود.
کلام آخر
انتخاب گزینه‌های درمان سرطان سینه می‌تواند چالش برانگیز باشد اما آشنایی با اصول اولیه و تفاوت لامپکتومی و ماستکتومی می‌تواند راه شما را هموار کند. در این مقاله سایت دکتر پیام آزاده دیدیم که لامپکتومی بر برداشتن تومور تمرکز دارد و بیشتر پستان را حفظ می‌کند و به دنبال آن پرتودرمانی برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی باقی مانده استفاده می‌شود. ماستکتومی شامل برداشتن بیشتر بافت پستان برای از بین بردن سرطان است. هدف نهایی در هر دو مورد درمان موثر سرطان سینه و در نظر گرفتن سلامت کلی بیمار است. مشاوره با پزشک، جمع آوری اطلاعات و ترجیحات شخصی شما را به بهترین انتخاب برای موقعیت‌تان می‌رساند.
منابع:
