سرطان و بیماری‌های قلبی و مغزی دو مشکل جدی سلامت هستند که هرکدام به تنهایی می‌توانند تأثیرات زیادی بر سلامت فرد بگذارند. اما نکته مهم این است که بیماران مبتلا به سرطان به دلایل مختلف بیشتر در معرض خطر سکته مغزی و قلبی قرار دارند. این ارتباط به‌ویژه در بیماران مبتلا به سرطان‌های خاص مانند سرطان ریه، خون یا سرطان‌هایی که درمان‌های شدیدی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی دریافت می‌کنند، مشهودتر است. در این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده به بررسی دلایل افزایش خطر سکته مغزی و قلبی در بیماران سرطانی و روش‌های مدیریت آن‌ها پرداخته خواهد شد.
چرا بیماران سرطانی بیشتر در معرض سکته‌های قلبی و مغزی قرار دارند؟
افرادی که مبتلا به سرطان هستند، به‌ویژه در مراحل پیشرفته بیماری، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به سکته‌های قلبی و مغزی قرار دارند. این خطرات به دلایل مختلفی از جمله عوامل مرتبط با سرطان و درمان‌های آن افزایش می‌یابد.
علل افزایش خطر سکته در بیماران سرطانی
- اثر شیمی‌درمانی و پرتودرمانی: برخی از درمان‌های سرطان مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌توانند به سیستم قلبی و عروقی آسیب برسانند. این درمان‌ها ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند فشار خون بالا، افزایش سطح کلسترول و افزایش لخته شدن خون شوند.
- التهاب مزمن: سرطان و درمان‌های آن ممکن است باعث ایجاد التهاب مزمن در بدن شوند. التهاب مزمن می‌تواند به آسیب به دیواره رگ‌های خونی و افزایش خطر بیماری‌های قلبی و سکته مغزی منجر شود.
- دخانیات و سبک زندگی ناسالم: بسیاری از بیماران سرطانی به دلیل تشخیص بیماری خود به سمت تغییرات منفی در سبک زندگی می‌روند، مانند کاهش فعالیت بدنی و افزایش مصرف دخانیات یا الکل، که این موارد خطر سکته را افزایش می‌دهند.
نقش شیمی‌درمانی و پرتودرمانی در افزایش خطر سکته مغزی و قلبی
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی به‌طور کلی یک درمان تهاجمی است که می‌تواند عوارض جانبی زیادی داشته باشد. برخی از داروهای شیمی‌درمانی ممکن است باعث افزایش فشار خون، اختلال در عملکرد قلب و تغییرات در رگ‌های خونی شوند. این تغییرات می‌توانند خطر سکته مغزی و قلبی را در بیماران سرطانی افزایش دهند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی نیز می‌تواند اثرات مشابهی بر سیستم قلبی و عروقی داشته باشد. به‌ویژه در درمان‌های مرتبط با سرطان‌های سینه و ریه، پرتودرمانی می‌تواند به بافت‌های قلبی آسیب برساند و ریسک بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. علاوه بر آن، پرتودرمانی ممکن است به‌طور مستقیم بر دیواره رگ‌های خونی تأثیر بگذارد و احتمال ایجاد لخته خون را بالا ببرد.
به نقل از سایت European Society of Cardiology (ESC):
بیماران مبتلا به سرطان در معرض خطر بالاتری برای مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی و سکته مغزی هستند. طبق یک مطالعه بر روی بیش از 3.2 میلیون بیمار سرطانی در ایالات متحده، مشخص شد که 11٪ از این بیماران به جای مرگ از سرطان، به دلیل مشکلات قلبی و عروقی فوت می‌کنند. این خطر به‌ویژه در سال اول پس از تشخیص سرطان و در بیماران زیر 35 سال بیشتر است.
علائم سکته مغزی و قلبی در بیماران سرطانی: چه باید بدانیم؟
سکته مغزی و قلبی علائم مشابهی دارند که ممکن است در بیماران سرطانی با علائم معمولی مرتبط با سرطان اشتباه گرفته شوند. آگاهی از این علائم بسیار مهم است تا در صورت بروز مشکلات، اقدامات سریع‌تری انجام شود.
علائم سکته مغزی
- بی‌حسی یا ضعف در صورت، بازو یا پا: معمولاً در یک طرف بدن ظاهر می‌شود.
- اختلال در صحبت کردن یا درک زبان: بیمار ممکن است در گفتار خود مشکل پیدا کند یا نتواند صحبت‌های دیگران را به‌درستی درک کند.
- مشکل در راه رفتن: ناتوانی در حفظ تعادل یا بروز سرگیجه‌های شدید.
علائم سکته قلبی
- درد قفسه سینه: درد شدید در ناحیه قفسه سینه که ممکن است به بازو، گردن یا فک انتشار یابد.
- تنگی نفس و تعریق زیاد: حتی در حالت استراحت.
- حالت تهوع یا سردرد: این علائم در بسیاری از افراد مبتلا به سکته قلبی دیده می‌شود.
علائم سکته در بیماران سرطانی
علائم سکته در بیماران مبتلا به سرطان ممکن است به‌دلیل درمان‌های قبلی یا وضعیت بیماری پیچیده‌تر شود. تشخیص سریع و اقدامات درمانی مناسب بسیار حیاتی است.
تأثیر سرطان‌های خاص مانند ریه و خون بر سیستم قلبی و عروقی
برخی سرطان‌ها به‌ویژه سرطان‌هایی که بر سیستم قلبی و عروقی تأثیر می‌گذارند، می‌توانند باعث افزایش خطر سکته مغزی و قلبی شوند.
سرطان ریه
سرطان ریه ممکن است به‌طور مستقیم بر رگ‌های خونی و عملکرد قلب تأثیر بگذارد. علاوه بر آن، برخی از درمان‌های سرطان ریه می‌توانند به رگ‌های خونی آسیب برسانند و باعث ایجاد لخته‌های خونی شوند.
سرطان خون
در بیماران مبتلا به سرطان خون (لنفوم و لوکمی) خطر لخته شدن خون افزایش می‌یابد که این خود می‌تواند به سکته مغزی و قلبی منجر شود. همچنین، برخی از داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند سبب تغییرات شدید در جریان خون و فشار خون شوند.
مدیریت عوامل خطر سکته مغزی و قلبی در بیماران مبتلا به سرطان
کنترل فشار خون و کلسترول
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش خطر سکته در بیماران سرطانی، کنترل فشار خون و سطح کلسترول است. پزشکان معمولاً از داروهای کاهش‌دهنده فشار خون و کلسترول برای مدیریت این موارد استفاده می‌کنند.
کاهش مصرف دخانیات و الکل
ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل می‌تواند به‌طور چشمگیری خطر بیماری‌های قلبی و مغزی را کاهش دهد.
فعالیت بدنی منظم
فعالیت بدنی منظم، حتی در حد پیاده‌روی‌های روزانه، می‌تواند به حفظ سلامت قلب و کاهش خطر سکته‌های مغزی و قلبی در بیماران سرطانی کمک کند.
نقش داروهای رقیق‌کننده خون در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی در بیماران سرطانی
بیماران مبتلا به سرطان که در معرض خطر سکته مغزی و قلبی هستند، ممکن است تحت درمان با داروهای رقیق‌کننده خون قرار گیرند. این داروها می‌توانند به جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش خطر سکته کمک کنند.
داروهای رایج رقیق‌کننده خون
- آسپرین: معمولاً برای کاهش خطر سکته مغزی و قلبی استفاده می‌شود.
- وارفارین و هپارین: این داروها به‌طور ویژه برای بیماران مبتلا به سرطان که در معرض لخته شدن خون هستند، تجویز می‌شوند.
چگونه سبک زندگی سالم می‌تواند خطر سکته در بیماران سرطانی را کاهش دهد؟
سبک زندگی سالم از جمله تغذیه مناسب، فعالیت بدنی و کنترل استرس می‌تواند خطر ابتلا به سکته‌های مغزی و قلبی را در بیماران سرطانی کاهش دهد. تغییرات ساده در رژیم غذایی و انجام فعالیت‌های ورزشی می‌توانند تأثیر زیادی بر سلامت عمومی و کاهش خطر سکته‌ها داشته باشند.
درمان همزمان سرطان و سکته: چالش‌ها و راهکارها
درمان همزمان سرطان و سکته مغزی یا قلبی به دلیل تعاملات پیچیده درمان‌ها و نیاز به مدیریت همزمان دو بیماری مزمن می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. پزشکان باید درمان‌های مختلف را به‌طور هماهنگ برنامه‌ریزی کنند تا به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند.
پیشرفت‌های پزشکی در پیشگیری از سکته مغزی و قلبی در بیماران سرطانی
پیشرفت‌های علمی در زمینه داروها، درمان‌های هدفمند و فناوری‌های جدید باعث شده است که بهبود نتایج درمانی برای بیماران مبتلا به سرطان و سکته‌های قلبی و مغزی به‌طور چشمگیری افزایش یابد.
استفاده از درمان‌های ترکیبی
درمان‌های ترکیبی که شامل داروهای رقیق‌کننده خون و درمان‌های سرطان هستند، می‌توانند خطر سکته‌ها را کاهش دهند و بهبود شرایط قلبی و مغزی را تسهیل کنند.
کلام آخر
ارتباط بین سرطان و خطر سکته مغزی و قلبی یک مسأله پیچیده و چالش‌برانگیز است. درمان همزمان این بیماری‌ها نیازمند مدیریت دقیق و هماهنگی درمان‌ها است. با این حال، با پیگیری دقیق درمان‌ها، سبک زندگی سالم و استفاده از داروهای رقیق‌کننده خون، می‌توان خطر سکته را در بیماران سرطانی به حداقل رساند و به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کرد.
