سرطان پانکراس یا لوزالمعده یک بیماری جدی و اغلب کشنده است که پانکراس، اندام کوچکی را که در پشت معده قرار دارد، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
از این رو درک علل، علائم و گزینه‌های درمانی موجود برای این بیماری به منظور بهبود نتایج برای بیماران بسیار مهم است.
در این مقاله، جنبه‌های مختلف سرطان لوزالمعده، از جمله علل، علائم رایج، روش‌های تشخیص، مراحل، گزینه‌های درمانی و منابع موجود برای بیماران و خانواده‌هایشان را بررسی خواهیم کرد.
علل و عوامل خطر سرطان پانکراس
سرطان لوزالمعده چندین علت بالقوه و عوامل خطر دارد. مهم‌ترین عامل خطر سن است که اکثر موارد در افراد بالای 60 سال رخ می‌دهد.
علاوه بر این، سیگار را می‌توان عامل اصلی ایجاد این سرطان دانست. سایر عوامل خطر عبارتند از چاقی، سابقه خانوادگی سرطان پانکراس، جهش‌های ژنتیکی خاص، پانکراتیت مزمن و دیابت.
علائم رایج سرطان لوزالمعده:
سرطان لوزالمعده اغلب با علائم مبهم ظاهر می‌شود که می‌تواند به راحتی با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود. علائم شایع عبارتند از درد یا ناراحتی شکمی، کاهش وزن غیرقابل توضیح، زردی (زردی پوست و چشم)، از دست دادن اشتها، حالت تهوع و تغییر رنگ مدفوع؛ مهم است که از این علائم آگاه باشید و در صورت تداوم یا بدتر شدن آنها به پزشک مراجعه کنید.
چگونگی تشخیص سرطان پانکراس
تشخیص سرطان پانکراس برای تیم درمان می‌تواند سخت و چالش برانگیز باشد؛ زیرا علائم غیراختصاصی هستند و می‌توانند شرایط دیگری را تقلید کنند.
با این حال، چندین آزمایش وجود دارد که می‌تواند به تشخیص این سرطان کمک کند. این‌ها شامل آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن، ام آر آی و سونوگرافی و همچنین آزمایش خون برای اندازه‌گیری نشانگرهای تومور هستند؛ در برخی موارد نیز، انجام بیوپسی ممکن است برای تایید وجود سلول‌های سرطانی ضروری باشد.
سطح بندی سرطان لوزالمعده:
مرحله‌بندی سرطان پانکراس برای تعیین برنامه درمانی مناسب بسیار مهم است. این سرطان به طور معمول به چهار مرحله طبقه‌بندی می‌شود؛ سطح 0، سطح I، سطح II و سطح III. سطح 0 نشان می‌دهد که سرطان به پوشش پانکراس محدود شده است، در حالی که سطح I نشان می‌دهد که به بافت‌های مجاور گسترش یافته است.
سطح II گسترش به غدد لنفاوی مجاور را نشان داده و سطح III گسترش بیماری به اندام‌های دوردست را بیان می‌کند.
گزینه‌های درمانی برای سرطان پانکراس
گزینه‌های درمانی این سرطان به مرحله و وسعت بیماری بستگی دارد. جراحی اغلب درمان ترجیحی برای سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه است، با گزینه‌هایی از جمله روش ویپل و پانکراتکتومی دیستال.
شیمی درمانی و پرتودرمانی معمولاً برای کوچک کردن تومورها قبل از جراحی یا برای درمان موارد پیشرفته استفاده می‌شود.
البته در سال‌های اخیر، درمان هدفمند و ایمونوتراپی نیز در درمان سرطان لوزالمعده نویدبخش بوده‌اند.
مداخلات جراحی برای سرطان پانکراس:
مداخلات جراحی نقش مهمی در درمان این سرطان دارند. روش ویپل که به عنوان پانکراتیکودئودنکتومی نیز شناخته می‌شود، شامل برداشتن سر پانکراس، دوازدهه، بخشی از مجرای صفراوی و کیسه صفرا است.
این روش معمولاً برای تومورهای واقع در سر یا گردن پانکراس انجام می‌شود. از طرف دیگر، پانکراتکتومی دیستال شامل برداشتن بدن و دم پانکراس است و برای تومورهای واقع در بدن یا دم پانکراس استفاده می‌شود.
شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سرطان پانکراس:
شیمی درمانی و پرتودرمانی معمولاً در درمان این سرطان استفاده می‌شوند. شیمی درمانی شامل استفاده از داروها برای نابودی سلول‌های سرطانی یا توقف رشد آنها است.
در حالی که در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
این درمان‌ها را می‌توان به تنهایی یا در ترکیب با جراحی یا سایر درمان‌ها برای بهبود نتایج برای بیماران مبتلا به این سرطان استفاده کرد.
درمان هدفمند و ایمونوتراپی برای سرطان پانکراس:
درمان هدفمند و ایمونوتراپی رویکردهای درمانی جدیدتری هستند که در مدیریت سرطان پانکراس نویدبخش هستند. درمان‌های هدفمند با هدف قرار دادن مولکول‌ها یا مسیرهای خاص درگیر در رشد و گسترش سلول‌های سرطانی کار می‌کنند.
از سوی دیگر، ایمونوتراپی، سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی مهار می‌کند. این درمان‌ها هنوز در حال مطالعه هستند و اغلب در کارآزمایی‌های بالینی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها استفاده می‌شوند.
مراقبت تسکینی برای بیماران مبتلا به سرطان پانکراس:
مراقبت تسکینی نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به این سرطان دارد. تمرکز آن بر تسکین علائم و رسیدگی به نیازهای عاطفی، اجتماعی و معنوی بیماران و خانواده‌هایشان است.
مراقبت تسکینی می‌تواند در کنار درمان‌های کلینیکی یا به عنوان شکل اصلی مراقبت برای بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده پیشرفته یا غیرقابل درمان ارائه شود.
پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پانکراس
در حالی که ممکن است پیشگیری کامل از سرطان لوزالمعده امکان پذیر نباشد، اقدامات خاصی وجود دارد که افراد می‌توانند برای کاهش خطر ابتلای خود انجام دهند.
این موارد شامل ترک سیگار، حفظ وزن سالم، خوردن یک رژیم غذایی متعادل و محدود کردن مصرف الکل است. علاوه بر این، معاینات و غربالگری‌های منظم می‌تواند به تشخیص سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه کمک کند، زمانی که گزینه‌های درمانی موثرتر هستند.
زندگی با سرطان پانکراس:
زندگی با سرطان لوزالمعده هم از نظر جسمی و هم از نظر احساسی می‌تواند سخت باشد. داشتن یک شبکه حمایتی قوی و دسترسی به منابعی که بتواند به آنها در مقابله با بیماری کمک کند، برای بیماران مهم است.
گروه‌های حمایتی، خدمات مشاوره و مواد آموزشی، همگی می‌توانند ابزار ارزشمندی برای بیماران و خانواده‌هایشان باشند، زیرا آنها با چالش‌های زندگی با این سرطان مقابله می‌کنند.
منابع پشتیبانی برای بیماران مبتلا به سرطان پانکراس و خانواده‌های آنها:
منابع حمایتی متعددی برای بیماران مبتلا به این سرطان و خانواده‌هایشان وجود دارد. این منابع شامل سازمان‌های ملی و محلی است که به تحقیق، حمایت و پشتیبانی سرطان پانکراس اختصاص داده شده‌اند.
این سازمان‌ها انبوهی از اطلاعات، منابع و خدمات پشتیبانی را ارائه می‌دهند، از کمک‌های مالی گرفته تا مواد آموزشی و انجمن‌های آنلاین که در آن بیماران و مراقبان می‌توانند با هم ارتباط برقرار کنند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.
تست غربالگری سرطان پانکراس
در حال حاضر روشی برای ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی وجود دارد. تست‌های غربالگری جهت تشخیص سرطان در بزرگسالانی که این بیماری در آنها بدون علامت بروز پیدا می‌کند و یا حتی ابزار استانداردی برای تشخیص این بیماری در آنها وجود ندارد، می‌تواند بسیار مفید و کمک کننده باشد.
سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه معمولاً در صورتی تشخیص داده می‌شود که این بیماری علائم اولیه‌ای را ایجاد کند و یا اگر فرد آزمایش‌های پزشکی نامرتبط با سرطان را انجام داده باشد، نشانه‌های بیماری را در آن مشهود باشد.
متأسفانه اکثر بیماران در مرحله 4 تشخیص داده می‌شوند و امکان تشخیص زودهنگام این بیماری بسیار دشوار خواهد بود.
محققان در سراسر جهان در حال توسعه روش‌های تشخیص زودهنگام این سرطان هستند. در همین حال، افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به این نوع سرطان هستند، ممکن است مطالعات تحقیقاتی مانند برنامه‌های نظارتی را در نظر بگیرند.
این برنامه‌ها از نظارت منظم برای جستجوی بیماری استفاده می‌کنند، به این امید که در صورت بروز سرطان لوزالمعده زودتر تشخیص داده شود.
افرادی که در معرض خطر بالای این سرطان قرار دارند، ممکن است اسکن‌های تصویربرداری را به صورت منظم زیر نظر یک متخصص گوارش که در سرطان پانکراس تخصص دارد، انجام دهند.
پیشگیری از سرطان پانکراس:
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از این سرطان وجود ندارد. احتمال ابتلا به سرطان لوزالمعده در فردی که در سطح متوسط خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده قرار دارد، حدود 1 درصد است.
به طور کلی، بیشتر سرطان‌های پانکراس (حدود 90٪) “پراکنده” در نظر گرفته می‌شوند. این بدان معناست که تغییرات ژنتیکی که باعث این سرطان شده به طور اتفاقی پس از تولد فرد ایجاد می‌شود؛ بنابراین هیچ خطری برای انتقال این تغییرات ژنتیکی به فرزندان وجود ندارد.
سرطان‌های ارثی پانکراس کمتر شایع هستند (حدود 10٪). این سرطان‌ها زمانی رخ می‌دهند که جهش یا تغییرات ژنی در خانواده‌ای از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.
اگرچه بیشتر سرطان‌های لوزالمعده ناشی از جهش‌های ژنتیکی تصادفی و ارثی هستند، اقداماتی وجود دارد که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پانکراس کمک کند.
- دوری از مصرف تنباکو:
احتمال ابتلا به این سرطان در افرادی که سیگار می‌کشند 2 تا 3 برابر بیشتر از افرادی است که سیگار نمی‌کشند.
دود تنباکو دارای حداقل 70 ماده شیمیایی است که باعث ایجاد سرطان می‌شود که به عنوان مواد سرطان‌زا نیز شناخته می‌شود.
هر بار که دود تنباکو استنشاق می‌شود، این مواد شیمیایی وارد جریان خون می‌شوند که آنها را به تمام قسمت‌های بدن می‌برد.
بسیاری از این مواد شیمیایی می‌توانند به DNA آسیب برسانند، DNA که نحوه ساخت سلول‌های جدید را کنترل می‌کند و هر نوع سلولی را هدایت می‌کند تا آنچه را که قرار است، انجام دهد.
DNA آسیب دیده می‌تواند باعث رشد متفاوت سلول‌ها شود. این سلول‌های غیرعادی می توانند به سرطان تبدیل شوند
- حفظ یک رژیم غذایی سالم:
خوردن منظم غذاهای پرچرب یک عامل خطر برای این سرطان است. تحقیقات نشان داده است که مردان و زنان چاق و حتی دارای اضافه وزن بیشتر در معرض خطر ابتلا به این سرطان و مرگ ناشی از آن هستند.
بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که دیابت، به‌ویژه زمانی که فرد سال‌ها به آن مبتلا باشد، خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، ابتلای ناگهانی به دیابت در اواخر بزرگسالی می‌تواند از علائم اولیه این سرطان باشد. با این حال، یادآوری این نکته مهم است که همه افرادی که دیابت دارند یا در بزرگسالی به دیابت مبتلا می‌شوند، به سرطان پانکراس مبتلا نمی‌شوند.
حفظ یک رژیم غذایی سالم با میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل و مقادیر کمتر چربی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را کاهش دهد.
کلام آخر
در این مقاله سرطان پانکراس را به عنوان سرطانی مرموز و خاموش معرفی کرده و علائم علل آن را بررسی کردیم.
در نهایت نیز به نحوه تشخیص و روش‌های درمان این بیماری پرداختیم و برخی روش‌های پیشگیری از این بیماری را معرفی کردیم.
منابع:
