سرطان لنفوم به دلیل ماهیت آن برای بسیاری از مردم ناشناخته است. این بیماری جزء انواع سرطان خون قرار می‌گیرد، اما از بسیاری جهات با این بیماری‌های مرگبار تفاوت دارد. زیرا سرطان لنفوم از لنفوسیت‌ها شروع می‌شود، لنفوسیت‌ها بخشی از سلول‌های خون هستند که مسئول مبارزه با عفونت می‌باشند؛ در حالی که سرطان خون از سلول‌های خون‌ساز داخل مغز استخوان شروع می‌شود.
خوشبختانه این بیماری تا حد زیادی قابل درمان است، اما تنها در صورتی که به موقع تشخیص داده شود. از این رو با توجه به ناشناخته بودن این بیماری، آشنایی با علائم و نشانه‌های بروز سرطان لنفوم اهمیت زیادی دارد. خصوصاً برای کسانی که به دلایل مختلف مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
از این رو ما در این مطلب از سایت دکتر پیام ازاده قصد داریم درباره سرطان لنفوم، نشانه‌های آن و راه‌های تشخیص و درمان این بیماری صحبت کنیم؛ پس لطفاً ما را همراهی کنید.
سرطان لنفوم چیست؟
سرطان لنفوم از لنفوسیت‌ها که نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند، شروع می‌شود. گلبول‌های سفید، بخش اصلی مایعی به نام لنف هستند که با عفونت‌های بدن مبارزه می‌کند.
این بیماری زمانی به وجود می‌آید که گلبول‌های سفید به صورت غیرطبیعی تکثیر می‌شوند و سیستم لنفاوی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. سرطان لنفوم به دو نوع لنفوم هوچکین و لنفوم غیرهوچکین تقسیم می‌شود.
تفاوت لنفوم هوچکین و غیرهوچکین به نوع لنفوسیت‌هایی برمی گردد که درگیر بیماری می‌شوند. لنفوم غیرهوچکین ممکن است در هر یک از غدد لنفاوی بدن به وجود بیاید، اما لنفوم هوچکین معمولاً از قسمت بالایی بدن مانند گردن، قفسه سینه یا زیربغل شروع می‌شود. تشخیص و درمان لنفوم هوچکین بسیار راحت‌تر از لنفوم غیرهوچکین است.
کار سیستم لنفاوی بدن، انتقال لنف بین خون و بافت‌های بدن است و از اجزای اصلی زیر تشکیل می‌شود:
- مجاری و گره‌های لنفاوی و عروق
- مغز استخوان
- آدنوئیدها، لوزه‌ها و تیموس
- و طحال
از آنجایی که بافت لنفاوی در سراسر بدن وجود دارد، این بیماری ممکن است هر جایی از بدن را درگیر کند.
علائم سرطان لنفوم
بسیاری از علائم این بیماری مانند علائم مشکلات رایج جسمی است که در بیشتر موارد چندان خطرناک نیستند. این رو تجربه این علائم لزوماً به معنی ابتلای شما به سرطان لنفوم نیست. اما اگر هر یک از این علائم را برای مدتی طولانی، بیش از چند هفته تجربه کردید، بهتر است حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- تجربه چند هفته تورم بدون درد یک یا چند غده لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
- خستگی مداوم، حتی زمانی که فرد خواب کافی داشته و کارهای سخت بدنی یا ورزشی انجام نداده است.
- تجربه دو روز پیاپی تب بالاتر از 39.5 درجه سانتیگراد که علاوه بر فروکش نکردن، ممکن است بدتر شود.
- تعریق شبانه شدید، در این موارد تعریق شبانه آنقدر زیاد است که تمام لباس‌ها و ملحفه‌های فرد در اثر تعریق، خیس می‌شوند.
- تنگی نفس، در این حالت فرد احساس می‌کند که نمی‌تواند هوای کافی را وارد ریه‌های خود کند.
- کاهش وزن بی‌دلیل، در صورتی که فرد 10 درصد وزن بدن خود را طی 6 ماه بی هیچ دلیلی و بدون رعایت رژیم و ورزش از دست بدهد، باید آن را به منزله یک اخطار تلقی کند.
علائم لنفوم خوش‌خیم
لنفوم خوش‌خیم ممکن است قسمت‌های مختلفی از بدن را درگیر کند، که در این صورت علائم آن بسته به بخش درگیر شده متفاوت است، اما در حالت کلی علائم لنفوم خوش‌خیم عبارتند از:
- پوست: ایجاد توده‌ها یا لکه‌هایی به رنگ‌های قرمز، بنفش یا قهوه‌ای
- چشم: تورم اطراف چشم، افتادگی پلک، دوبینی یا سایر مشکلات بینایی
- زبان: ایجاد توده‌ای در زبان که رشد آهسته‌ای دارد و درنهایت ممکن است آنقدر بزرگ شود که راه هوایی دهان را مسدود کند.
- ریه‌ها: سرفه، تنگی نفس، عفونت‌های مکرر، درد قفسه سینه، تب، کاهش وزن یا خستگی.
در برخی موارد لنفوم خوش‌خیم هیچ علامت بارزی ندارد و به صورت تصادفی تشخیص داده می‌شود. از این رو توصیه می‌شود که در صورت تجربه علائم لنفوم خوش‌خیم، نسبت به آنها بی‌تفاوت نباشید.
علل بروز سرطان لنفوم
هنوز هم به طور دقیق مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز سرطان لنفوم می‌شوند، اما براساس مطالعات، عوامل زیر ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:
- افراد بالاتر از 65 سال بیشتر در معرض ابتلا به لنفوم غیرهوچکین قرار دارند.
- احتمال ابتلای افراد بین 15 تا 40 سال یا بیشتر از 55 سال به لنفوم هوچکین، بیشتر از سایر گروه‌های سنی است.
- مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- ضعف سیستم ایمنی بدن به دلیل ابتلا به ایدز، پیوند عضو یا سایر بیماری‌های مادرزادی
- ابتلا به یک بیماری سیستم ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، سندرم شوگرن، لوپوس یا سلیاک
- تجربه آلودگی ویروسی به ویروس‌هایی مانند اپشتین بار، هپاتیت سی یا ویروس لنفوتروپیک سلول T انسانی
- ابتلای یکی از نزدیکان فرد به سرطان لنفوم
- قرار گرفتن طولانی مدت فرد در معرض بنزن یا مواد شیمیایی که حشرات و علف‌های هرز را از بین می‌برند.
- تجربه ابتلا به لنفوم هوچکین یا غیرهوچکین درمان‌شده
تجربه پرتودرمانی برای درمان سرطان‌های مختلف
نحوه تشخیص سرطان لنفوم
پزشکان از روش‌های مختلفی برای تشخیص سرطان لنفوم استفاده می‌کنند. روند تشخیص این بیماری از معاینه شروع می‌شود که در آن پزشک با طرح سوالات مختلف از بیمار، تا حد زیادی به تشخیص بیماری نزدیک می‌شود. سپس پزشک از روش‌های زیر برای تائید تشخیص بیماری و تعیین سطح پیشرفت آن استفاده می‌کند:
آسپیراسیون یا بیوپسی مغز استخوان
در اینجا پزشک با استفاده از یک سوزن، بخشی از مایع یا بافت مغز استخوان که قسمت اسفنجی داخل استخوان است و در آن سلول‌های خونی ساخته می‌شوند را برمی دارد و تحت آزمایش قرار می‌دهد.
تست‌های تصویربرداری
در صورت صلاحدید پزشک از تست‌های زیر برای تشخیص سرطان لنفوم استفاده می‌شود: اسکن ام‌آر‌آی، اسکن PET، تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه، شکم و لگن و سونوگرافی.
تست مولکولی
این آزمایش به منظور یافتن تغییرات ژن‌ها، پروتئین‌ها و سایر مواد سلول‌های سرطانی انجام می‌شود و به پزشک کمک می‌کند نوع لنفوم فرد را تشخیص دهد.
پونکسیون کمری یا تپ ستون فقرات
جراح در این روش با استفاده از یک سوزن بلند و نازک، بخشی از مایع نخاعی را تحت بی‌حسی موضعی برمی‌دارد.
درمان سرطان لنفوم
نوع روش درمانی سرطان لنفوم، بستگی به مرحله تشخیص بیماری و وضعیت کلی جسمی فرد دارد. گاهی اوقات در صورتی که رشد بیماری بسیار کند باشد و به اصطلاح فرد درگیر لنفوم کندرشد درجه پایین باشد، ممکن است به درمان خاصی نیاز نداشته باشد.
اما در کل از روش‌های زیر برای درمان سرطان لنفوم استفاده می‌شود:
شیمی‌درمانی
در اینجا از درمان‌های دارویی تهاجمی برای هدف قرار دادن و کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
پرتودرمانی
پرتودرمانی بیشتر برای مواردی مناسب است که سرطان هنوز موضعی است و چندان در بدن گسترش پیدا نکرده است.
درمان بیولوژیک
در این روش با وارد کردن میکروارگانیسم‌های زنده به بدن از طریق دارو، به بدن کمک می‌شود تا با سلول‌های سرطانی به مبارزه بپردازد.
پیوند سلول‌های بنیادی
معمولاً این روش با هدف ترمیم مغز استخوان آسیب‌دیده پس از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی (با دوز بالا) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استروئیدها
گاهی اوقات پزشک از تزریق استروئید برای درمان سرطان لنفوم استفاده می‌کند.
جراحی
در صورت گسترش این بیماری، گاهی اوقات پزشک مجبور می‌شود طحال یا سایر اندام‌های بدن را با عمل جراحی، خارج کند.
جلوگیری از سرطان لنفوم
هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز سرطان لنفوم می‌شوند. اما همان طور که اشاره کردیم برخی ویروس‌ها و سابقه پزشکی خانوادگی، خطر ابتلا به سرطان لنفوم را افزایش می‌دهند.
از این رو توصیه می‌شود که اگر سابقه ابتلای خانوادگی به این بیماری را دارید و یا براساس آزمایشات به هر یک از ویروس‌های اپشتین بار، هپاتیت سی یا ویروس لنفوتروپیک سلول T انسانی آلوده شده‌اید، حتماً نسبت به علائم هشداردهنده سرطان لنفوم هوشیارتر باشید.
مراحل سرطان لنفوم
سرطان لنفوم به 4 مرحله اصلی تقسیم می‌شود که پزشکان براساس آنها، روش‌های درمانی مناسب را برای فرد انتخاب می‌کنند.
لنفوم مرحله 1
در این مرحله سرطان در یک غده لنفاوی، یک اندام لنفاوی مانند تیموس یا یک ناحیه از یک اندام منفرد خارج از سیستم لنفاوی یافت می‌شود.
لنفوم مرحله 2
در اینجا سرطان در دو غده لنفاوی (هر دو در یک طرف دیافراگم) یافت می‌شود یا از یک گره لنفاوی به اندام مجاور گسترش می‌یابد.
لنفوم مرحله 3
در این مرحله سرطان در چندین غدد لنفاوی، در بالا و پایین دیافراگم یافت می‌شود و ممکن است به طحال نیز گسترش یافته باشد.
لنفوم مرحله 4
در اینجا سرطان در خارج از سیستم لنفاوی یا در دو یا چند اندام دورتر، مانند کبد یا ریه‌ها یافت می‌شود.
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان لنفوم
براساس داده‌ها، طول عمر بیماران سرطان لنفوم هوچکین طولانی‌تر از بیماران مبتلا به لنفوم غیرهوچکین است. به طور کلی احتمال می‌رود 89 درصد از افراد مبتلا به لنفوم هوچکین، 5 سال پس از تشخیص این بیماری زنده بمانند، در حالی که این رقم برای افراد مبتلا به لنفوم غیرهوچکین، 74 درصد است.
سخن آخر
در این مطلب درباره سرطان لنفوم، علائم و راه‌های تشخیص و درمان آن صحبت کردیم. همان طور که متوجه شدید درمان قطعی سرطان لنفوم بیشتر به مرحله تشخیص بیماری و نوع آن بستگی دارد. به عنوان مثال لنفوم هوچکین چنانچه در مراحل اولیه تشخیص داده شود، با ترکیبی از روش‌های شیمی‌درمانی و پرتودرمانی قابل درمان است. اما درمان قطعی سرطان لنفوم در بیماران مبتلا به لنفوم غیرهوچکین اندکی پیچیده‌تر است و در بیشتر موارد می‌توان با پرتودرمانی موضعی یا ترکیب پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، آن را مدیریت کرد.
همان گونه که طول عمر بیماران سرطان لنفوم هوچکین نشان می‌دهد، هوشیاری نسبت به علائم سرطان لنفوم، کلید غلبه شما بر این بیماری است!
منابع:
