این روزها به لطف تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی مانند سی‌تی اسکن، بیشتر از قبل نام سرطان کلیه را می‌شنویم. دلیل این موضوع این است که استفاده از این تکنیک‌های جدید باعث شده که احتمال تشخیص این بیماری در مراحل اولیه به صورت تصادفی بیشتر از قبل باشد.
همین امر باعث افزایش آمار طول عمر بیماران سرطان کلیه شده است، زیرا همان طور که می‌دانید هر چه بیماری سرطان زودتر تشخیص داده شود، احتمال درمان آن بیشتر است.
با این وجود گاهی اوقات بخت با فرد یار نیست و کمتر احتمال دارد بیماری او به صورت تصادفی کشف شود. در این گونه مواقع آشنایی با علائم سرطان کلیه در زنان و مردان، بهترین راه نجات فرد است. از این رو ما در این مطلب از سایت دکتر پیام آزاده قصد داریم درباره علائم، عوامل و راه‌های تشخیص و درمان سرطان کلیه صحبت کنیم؛ پس لطفاً ما را تا پایان این مطلب همراهی بفرمایید.
سرطان کلیه چیست؟
وظیفه اصلی کلیه‌ها، تصفیه خون از ضایعات است. خون از طریق سرخرگ کلیوی وارد کلیه‌ها می‌شود و سپس توسط حدود یک میلیون فیلتر خیلی ریز کلیه‌ها که به آنها نفرون گفته می‌شود، تصفیه می‌شود. درنتیجه این روند، ضایعات موجود در خون در کلیه رسوب می‌کنند، درنهایت این ضایعات با آبی که از کلیه می‌گذرد ترکیب شده و به شکل ادرار از بدن دفع می‌شوند.
گاهی اوقات این روند تحت تاثیر بیماری سرطان کلیه قرار می‌گیرد. در این صورت دیگر کلیه‌های فرد کارآیی سابق را ندارند و همین باعث می‌شود که بدن علاوه بر مقابله با عواقب سرطان، به دلیل عدم تصفیه کافی خون، درگیر مشکلات عدیده دیگری شود.
انواع سرطان کلیه
این بیماری انواع مختلفی دارد، اما سه مورد از رایج‌ترین آنها عبارتند از:
کارسینوم سلول کلیه (RCC)
این شایع‌ترین شکل سرطان کلیه در بزرگسالان است و 85 درصد از موارد ابتلا به این بیماری را تشکیل می‌دهد. کارسینوم سلول کلیه معمولاً فقط در یک کلیه بروز می‌کند، هر چند احتمال دارد هر دو کلیه فرد را نیز درگیر کند. این بیماری از لوله‌های کوچکی که مواد مغذی و مایعات را به خون برمی‌گردانند، شروع می‌شود.
سرطان سلول ترانزیشنال
این بیماری 6 تا 7 درصد از کل موارد ابتلا به سرطان کلیه را تشکیل می‌دهد. این سرطان معمولاً از محل اتصال حالب به قسمت اصلی کلیه شروع می‌شود.
سارکوم کلیه
این بیماری تنها در 1 درصد از افراد مبتلا به سرطان کلیه دیده می‌شود، از بافت‌های همبند کلیه شروع می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند به اندام‌ها و استخوان‌های مجاور گسترش یابد.
تومور ویلمز
تومور ویلمزشایع‌ترین نوع این بیماری در کودکان است و حدود 5 درصد از موارد ابتلا به آن را به خود اختصاص می‌دهد.
علائم سرطان کلیه
معمولا سرطان‌های کلیه در مراحل اولیه هیچ گونه علائم بارزی ندارند، اما به تدریج با رشد و گسترش سرطان، علائم آنها بروز می‌کنند. رایج‌ترین علائم سرطان کلیه در زنان و مردان عبارتند از:
- وجود خون در ادرار
- کمردرد یک طرفه بدون هیچ دلیل خاصی
- احساس وجود یک توده در پهلو یا پایین کمر
- خستگی بی‌دلیل
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بی‌دلیل
- تجربه تبی که ناشی از عفونت نیست و از بین نمی‌رود
- کم‌خونی به دلیل کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون
این علائم گاهی اوقات ممکن است ناشی از سرطان کلیه باشند و در برخی موارد نیز احتمال دارد علائم بیماری‌های خوش‌خیم دیگری باشند. به عنوان مثال وجود خون در ادرار در برخی موارد نشان‌دهنده عفونت مثانه یا مجاری ادراری یا سنگ کلیه است. اما در هر صورت بهتر است نسبت به این علائم بی‌تفاوت نباشید و در صورت تجربه آنها حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ خصوصاً زمانی که دو یا چند مورد از این علائم را با هم تجربه می‌کنید.
علائم سرطان کلیه بدخیم
وقتی سرطان کلیه دیر تشخیص داده می‌شود، به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش می‌یابد. در این صورت دیگر مقابله با این بیماری کار آسانی نیست. برخی از رایج‌ترین علائم سرطان کلیه بدخیم عبارتند از:
- درد بی‌دلیل
- تب مدام
- وجود خون در ادرار
- و کاهش وزن بی‌دلیل و شدید
علل بروز سرطان کلیه
هنوز علت بروز این بیماری به صورت دقیق مشخص نیست، اما در کل عوامل زیر ریسک ابتلا به آن را در افراد مستعد افزایش می‌دهند:
استعمال دخانیات
سیگار باعث افزایش ابتلای فرد به این بیماری می‌شود و هر چه دوره مصرف سیگار بالاتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان کلیه بیشتر است.
چاقی
در کل چاقی و اضافه وزن ریسک ابتلا به انواع سرطان‌ها را افزایش می‌دهند و این بیماری نیز از آن مستثنی نیست.
فشار خون بالا
متاسفانه افرادی که به بیماری فشار خون بالا مبتلا هستند، بیشتر احتمال دارد درگیر این بیماری شوند.
سابقه خانوادگی
سابقه خانوادگی نیز ریسک ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد.
پرتودرمانی
زنانی که برای درمان سرطان اندام‌های تناسلی خود تحت پرتو درمانی قرار گرفته‌اند، بیشتر احتمال دارد به سرطان کلیه مبتلا شوند.
جهش‌های ژنتیکی
ژن‌ها حامل دستورالعمل‌هایی برای عملکرد مناسب سلول‌های بدن هستند. گاهی اوقات به دلایل نامشخصی، ژن‌های فرد دچار تغییر می‌شوند و زمینه را برای سرطانی‌شدن سلول‌ها فراهم می‌کنند.
درمان طولانی مدت دیالیز
در صورتی که کلیه‌های فرد به درستی کار نکنند، خون فرد باید به صورت مرتب با دستگاه دیالیز تصفیه شود؛ روندی که گاهی اوقات به سرطان کلیه منجر می‌شود.
توبروز اسکلروزیس پیچیده
این بیماری باعث تشنج و ناتوانی‌های ذهنی و تشکیل تومور در برخی از اندام‌های بدن مانند کلیه‌ها می‌شود.
بیماری فون هیپل-لینداو (VHL)
این بیماری باعث ایجاد تومورهای غیرسرطانی در رگ‌های خونی بدن، به خصوص چشم و مغز می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال ارثی نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند.
تشخیص سرطان کلیه
معمولاً پزشک بعد از معاینه و گرفتن شرح حال بیمار از روش‌های زیر برای تشخیص سرطان کلیه استفاده می‌کند:
آزمایش خون و ادرار
این آزمایش‌ها سرطان کلیه را تشخیص نمی‌دهند، اما می‌توان با استفاده از آنها سلامت عمومی فرد و مشکلات احتمالی در کلیه‌های او را مورد بررسی قرار داد.
تست‌های تصویربرداری
معمولاً بعد از اینکه سرطان تشخیص داده می‌شود، با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، اشعه ایکس قفسه سینه، س تی‌اسکن وMRI احتمال سرایت سرطان به سایر اندام‌های فرد بررسی می‌شود.
بیوپسی
غالباً از بیوپسی برای تشخیص انواع مختلف سرطان استفاده می‌شود، با این حال این روش در تشخیص این بیماری کارآیی چندانی ندارد و در بیشتر موارد می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف تصویربرداری، سرطانی بودن تومور کلیه را مورد بررسی قرار داد.
اما در صورتی که بیوپسی لازم باشد، دیگر نیازی به عمل جراحی نیست. زیرا در این صورت معمولاً نمونه بافت کلیه با استفاده از یک سوزن بزرگ توخالی از طریق پوست خارج می‌شود.
درمان سرطان کلیه
روش درمانی مناسب برای درمان سرطان کلیه به عواملی مانند مرحله تشخیص بیماری و وضعیت جسمی فرد بستگی دارد. اما معمولاً پس از تشخیص این بیماری و تعیین سطح درگیری فرد، از روش‌های زیر برای درمان آن استفاده می‌شود:
پایش فعالانه
اگر تومورهای موجود در کلیه فرد کوچک باشند و یا تهاجمی نباشند، معمولاً پزشک توصیه می‌کند که به جای درمان، فقط وضعیت تومورها با استفاده از سی‌تی اسکن و سونوگرافی تحت نظر باشد.
عمل جراحی
برداشتن تمام کلیه یا بخش‌هایی از آن، بسته به نوع بیماری فرد، یکی دیگر از راه‌های درمان سرطان کلیه است.
ایمونوتراپی
هدف از ایمونوتراپی تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری است. این روش بیشتر برای درمان افراد مبتلا به نوع پیشرفته این بیماری مناسب است.
پرتودرمانی
در صورتی که شرایط انجام عمل جراحی وجود نداشته باشد، می‌توان از روش پرتودرمانی برای کوچک کردن تومورها و تسکین علائم بیماری استفاده کرد.
بازدارنده‌های تیروزین کیناز
این داروها در افراد مبتلا به سرطان کلیه پیشرفته آزمایش شده‌اند و عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمی‌درمانی دارند.
جلوگیری از سرطان کلیه
از آنجایی که علت بروز سرطان کلیه هنوز ناشناخته است، هیچ راه مشخصی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این وجود می‌توان ریسک ابتلا به این بیماری را با سیگار نکشیدن، کنترل فشار و قند خون و کاهش وزن، تا حد زیادی کاهش داد.
مراحل سرطان کلیه
این بیماری بسته به مرحله گسترش آن، به چهار سطح زیر تقسیم می‌شود:
مرحله اول
در این مرحله تومور 7 سانتی‌متر یا کوچکتر است و فقط در کلیه‌ها وجود دارد و هنوز به غدد لنفاوی و سایر بافت‌های بدن سرایت نکرده است.
مرحله دوم
در این مرحله تومور بزرگتر از 7 سانتی‌متر است، اما هنوز در کلیه‌های فرد است و به هیچ بخشی از بدن سرایت نکرده است.
مرحله سوم
در اینجا تومور به عروق خونی اصلی مانند سیاهرگ کلیوی، ورید اجوف تحتانی یا بافت اطراف کلیه و غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
مرحله چهارم
در این مرحله تومور از کلیه‌ها به غدد فوق کلیوی، غدد لنفاوی دوردست یا سایر اندام‌ها سرایت کرده است.
سخن آخر
طول عمر بیماران سرطان کلیه تا حد زیادی بستگی به مرحله تشخیص بیماری دارد. براساس آمارها تقریبا 90 درصد از افرادی که سرطان آنها در مرحله اول تشخیص داده می‌شود، 5 سال پس از تشخیص بیماری همچنان زنده می‌مانند.
اما در صورت تشخیص این بیماری در مراحل آخر، متاسفانه در پاسخ به این سوال که آیا سرطان کلیه کشنده است؟ می‌توان گفت که بله!
زیرا تنها 15 درصد از کسانی که سرطان آنها در مرحله 4 تشخیص داده می‌شود، 5 سال پس از تشخیص بیماری زنده می‌مانند.
البته این به معنای ناامیدی نیست، زیرا امروزه روند رشد فن‌آوری‌های پزشکی، باعث به چالش کشیدن بیماری‌هایی شده است که زمانی واقعاً کشنده و مرگبار بودند!
منابع:
