هورمون درمانی یک گزینه درمانی مهم برای مبارزه با سرطان‌های وابسته به هورمون مانند سرطان سینه و پروستات هستند. هورمون‌ها نقش مهمی در بسیاری از عملکردهای بدن ایفا می‌کنند اما گاهی اوقات می‌توانند باعث رشد سلول‌های سرطانی شوند. هورمون درمانی مانند یک ابرقهرمان عمل می‌کند و این هورمون‌ها را مسدود یا تغییر می‌دهد تا رشد سرطان را کند یا متوقف کند. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا با این روش درمانی آشنا شوید.
هورمون درمانی چیست؟
هورمون‌ها مانند پیام رسان‌هایی در بدن ما هستند. آنها مواد شیمیایی خاصی هستند که توسط قسمت‌های مختلف بدن ما ساخته می‌شوند و به کنترل نحوه عملکرد سلول‌های خاص کمک می‌کنند. آنها را به عنوان مدیران کوچکی در نظر بگیرید که دستور می‌دهند تا کارها به خوبی پیش برود. برخی از هورمون‌های اصلی ما استروژن، تستوسترون و پروژسترون هستند. آنها نقش مهمی، به ویژه در مواردی مانند رشد، خلق و خو و تولید مثل ما دارند.
گاهی اوقات، این هورمون‌ها می‌توانند باعث ایجاد مشکل شوند. برخی از سرطان‌ها مانند انواع خاصی از سرطان سینه و پروستات برای رشد به این هورمون‌ها متکی هستند. این هورمون‌ها هیزم در آتش سرطان می‌ریزند. اینجاست که هورمون درمانی وارد می‌شود که یک درمان ویژه است که سعی می‌کند این هورمون‌ها را متوقف کرده یا تغییر دهد تا دیگر نتوانند به رشد سرطان کمک کنند.
این روش را به عنوان یک سرباز در حال مبارزه با افراد بد (سلول‌های سرطانی) که برای زنده ماندن به هورمون‌ها وابسته هستند تصور کنید. این روش درمانی با مسدود کردن یا تغییر دادن این هورمون‌ها می‌تواند رشد این سلول‌های سرطانی را کند یا حتی متوقف کند. این درمان اغلب برای سرطان سینه و پروستات استفاده می‌شود اما می‌تواند به برخی از انواع دیگر سرطان نیز کمک کند.
مکانیسم هورمون درمانی
در این بخش مقاله کمی عمیق‌تر به نحوه عملکرد هورمون درمانی می‌پردازیم. این روش درمانی مثل این است که برای این هورمون‌ها موانعی ایجاد کنید یا قوانین را برایشان تغییر دهید. چند ترفند برای استفاده از هورمون درمانی وجود دارد:
هورمون درمانی می‌تواند بدن را به طور کامل از ساختن هورمون باز دارد که مثل چرخاندن سوئیچ برای خاموش کردن خط تولید است. این روش همچنین می‌تواند مانع از اتصال هورمون به سلول‌های سرطانی شود که مثل این است که یک قفل روی در بگذاریم تا افراد بد را از خانه دور نگه دارند. هورمون درمانی می‌تواند هورمون را تغییر دهد تا آنطور که باید عمل نکند که بنابراین دیگر برای سلول‌های سرطانی جذاب نیستند.
هدف هورمون درمانی کاهش یا توقف رشد سلول‌های سرطانی است و مثل این است که ترمز ماشینی را که با سرعت بالا می‌رود بکشید. این روش با مختل کردن سیگنال‌های هورمونی که سلول‌های سرطانی به آنها متکی هستند می‌تواند به کنترل سرطان کمک کند و شانس بهبودی را افزایش دهد.
انواع هورمون درمانی
اکنون که می‌دانیم هورمون درمانی چگونه کار می‌کند در مورد انواع مختلف هورمون درمانی و سرطان‌هایی که برای درمان از این روش استفاده می‌کنند صحبت می‌کنیم.
برای سرطان سینه چند گزینه وجود دارد:
مهارکننده‌های آروماتاز (AIها): این داروها آنزیمی به نام آروماتاز را مسدود می‌کنند که به ساخت استروژن در بدن کمک می‌کند.
تعدیل کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن (SERMها): این داروها اثرات استروژن را بر سلول‌های پستان مسدود می‌کنند.
آنتاگونیست‌های گیرنده استروژن: این داروها با اتصال به گیرنده‌های استروژن روی سلول‌های سرطان سینه از اتصال استروژن به آنها جلوگیری می‌کنند.
آگونیست‌های هورمون آزاد کننده هورمون لوتئین کننده (LHRH): این داروها با جلوگیری از ساخت استروژن توسط تخمدان‌ها سطح استروژن را در زنان یائسه کاهش می‌دهند.
گزینه‌های هورمون درمانی در سرطان پروستات عبارتند از:
آنتی آندروژن: این داروها اثرات هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون را بر روی سلول‌های سرطانی پروستات مسدود می‌کنند.
مهارکننده‌های CYP17: این داروها با مسدود کردن آنزیمی به نام CYP17 که در تولید هورمون‌های مردانه نقش دارد عمل می‌کنند.
آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های هورمون آزاد کننده هورمون لوتئین کننده (LHRH): این داروها با جلوگیری از تولید تستوسترون از بیضه‌ها سطح تستوسترون را در مردان کاهش می‌دهند.
هورمون درمانی برای سرطان آندومتر می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
پروژستین ها: این داروها با مسدود کردن اثرات استروژن بر روی دیواره رحم عمل می‌کنند.
SERMها: مشابه استفاده از آنها در سرطان سینه است و می‌توانند برای جلوگیری از اثرات استروژن بر سلول‌های سرطانی آندومتر نیز استفاده شوند.
آگونیست‌های LHRH: این داروها سطح استروژن را در زنان یائسه با متوقف کردن تخمدان‌ها از ساخت استروژن کاهش می‌دهند.
مهارکننده‌های آروماتاز: این داروها می‌توانند برای کاهش سطح استروژن در زنان یائسه مبتلا به سرطان آندومتر نیز استفاده شوند.
و گزینه‌های هورمون درمانی برای سرطان آدرنال عبارتند از:
آدرنولیتیک: این داروها با تخریب یا مسدود کردن تولید هورمون‌های ساخته شده توسط غدد فوق کلیوی عمل می‌کنند.
آنتاگونیست‌های گیرنده استروژن: مشابه استفاده آنها در سرطان سینه و آندومتر است و می‌توانند برای جلوگیری از اثرات استروژن بر سلول‌های سرطان آدرنال نیز استفاده شوند.
SERMها: این داروها برای جلوگیری از اثرات استروژن بر سلول‌های سرطان آدرنال نیز استفاده می‌شوند.
پروسه هورمون درمانی
اکنون که انواع هورمون درمانی در دسترس را شناختیم در مورد نحوه انجام این درمان‌ها صحبت می‌کنیم. هورمون درمانی برای بسیاری از بیماران به شکل داروهای خوراکی است. این داروها را معمولاً می‌توان در خانه و طبق دستورالعمل‌های ارائه شده توسط تیم پزشکی مصرف کرد. مهم است که این داروها را دقیقاً طبق تجویز مصرف کنید و اگر در موضوعی ابهام دارید سؤال بپرسید.
هورمون درمانی در برخی موارد می‌تواند از طریق تزریق انجام شود. این تزریق‌ها را می‌توان در بازو، ساق پا یا لگن یا درست زیر پوست شکم انجام داد. تزریق بسته به داروی خاص و نوع سرطان تحت درمان می‌تواند در یک مرکز درمانی یا مطب پزشک انجام شود. در برخی شرایط ممکن است به بیماران آموزش داده شود که چگونه به خود تزریق کنند تا در خانه بتوانند درمان را ادامه بدهند. شکل دیگری از هورمون درمانی جراحی برای برداشتن اندام‌های هورمون ساز است. این نوع هورمون درمانی معمولا دائمی است و نیازی به درمان طولانی مدت با دارو نیست.
جراحی در هورمون درمانی
در این بخش مقاله کمی بیشتر در مورد هورمون درمانی جراحی صحبت می‌کنیم. این نوع درمان جراحی برای برداشتن اندام‌هایی است که هورمون تولید می‌کنند. شاید این رویه زیاده روی به نظر برسد اما همچنین یک راه قدرتمند برای مبارزه با سرطان‌های وابسته به هورمون است.
به عنوان مثال پزشکان در برخی موارد سرطان پروستات ممکن است برداشتن بیضه‌ها را توصیه کنند. چرا؟ چون بیضه‌ها منبع اصلی تستوسترون هستند که هورمونی است که می‌تواند رشد سرطان پروستات را تحریک کند. پزشکان می‌توانند با برداشتن بیضه‌ها میزان تستوسترون را در بدن کاهش داده و رشد سرطان را کند یا متوقف کنند.
در موارد خاصی از سرطان سینه نیز پزشکان ممکن است برداشتن تخمدان‌ها را پیشنهاد کنند. چرا؟ چون تخمدان‌ها استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند که دو هورمونی هستند که می‌توانند رشد سرطان سینه را تحریک کنند. پزشکان با برداشتن تخمدان‌ها میزان این هورمون‌ها را در بدن کاهش می‌دهند که به جلوگیری از عود یا گسترش سرطان منجر می‌شود.
جراحی هورمون درمانی با سایر انواع هورمون درمانی متفاوت است زیرا فقط یکبار نیاز به انجام آن است و پس از برداشتن اندام‌های موردنظر کار تمام است. این می‌تواند برای برخی از بیماران تسکین دهنده باشد چون می‌دانند که مجبور نیستند با درمان‌های مداوم یا داروها سر کنند.
اما مواردی نیز وجود دارد که باید در نظر گرفت. هورمون درمانی جراحی دائمی است به این معنی که نمی توان آن را معکوس کرد. وقتی اندام‌ها از بین بروند دیگر برگشتی در کار نیست. این می‌تواند اثرات طولانی مدتی بر بدن، هم از نظر جسمی و هم از نظر عاطفی داشته باشد. برای بیماران مهم است که با پزشک خود در مورد مزایا و معایب هورمون درمانی جراحی و اینکه آیا این گزینه برای آنها مناسب است یا خیر صحبت کنند.
عوارض هورمون درمانی
حالا باید در مورد یک چیز مهم صحبت کنیم: عوارض جانبی هورمون درمانی. هورمون درمانی مانند هر روش درمانی دیگری می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد. این موارد می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و به نوع هورمون درمانی مورد استفاده بستگی دارد.
برای مثال مردانی که برای سرطان پروستات هورمون درمانی می‌کنند ممکن است این موارد را تجربه کنند: گرگرفتگی، کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، نرم شدن و شکستگی استخوان، خستگی، افزایش وز: به خصوص در اطراف شکم و کاهش توده عضلانی، مشکلات حافظه یا تمرکز و افزایش خطر سایر مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی یا دیابت.
زنانی که برای سرطان سینه یا اندومتر تحت هورمون درمانی قرار می‌گیرند ممکن است این موارد را تجربه کنند: گرگرفتگی، تغییرات واژن مانند ترشح، خشکی یا تحریک، کاهش میل جنسی، خستگی، حالت تهوع و احساس بیماری در معده، درد در عضلات و مفاصل، ضعیف شدن و افزایش خطر شکستگی استخوان و خطر بالاتر ابتلا به سایر انواع سرطان مانند سرطان تخمدان، سکته مغزی، لخته شدن خون، آب مروارید و بیماری قلبی.
کلام آخر
هورمون درمانی برای بسیاری از بیمارانی که با سرطان‌های وابسته به هورمون مواجه هستند ضروری است. بیماران می‌توانند با آشنایی با مکانیسم‌های هورمون درمانی، انواع آن، و عوارض جانبی این روش درمانی که در این مقاله بررسی شد تصمیمات آگاهانه‌ای درباره روش درمانی خود بگیرند. هورمون درمانی چه از طریق داروهای خوراکی، تزریقی یا مداخلات جراحی باشد نقش مهمی در کاهش سرعت رشد سرطان و بهبود نتایج بیماران دارد.
منابع:
