بواسیر و سرطان مقعد دو بیماری هستند که می‌توانند ناحیه مقعد را تحت تاثیر قرار داده و باعث ناراحتی و علائم دیگر شوند. بواسیر رگ‌های خونی متورم در راست روده یا مقعد است و سرطان مقعد یک بیماری نادر اما جدی است که در بافت‌های مقعد ایجاد می‌شود. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا تفاوت بواسیر و سرطان مقعد را بررسی کنیم.
آشنایی با بواسیر
بواسیر یا هموروئید رگ‌های خونی متورم شده‌ای هستند که در قسمت تحتانی رکتوم و مقعد قرار دارند. بواسیر بسیار رایج بوده و می‌تواند باعث ناراحتی قابل توجهی شده اما معمولاً باعث مرگ بیمار نمی‌شود.
انواع بواسیر
بواسیر داخلی: این بواسیر در داخل راست روده قرار دارد و معمولا قابل مشاهده و دردناک نیست. از آنجایی که اعصاب حس کننده درد کمتری در داخل راست روده وجود دارد، بواسیر داخلی معمولاً باعث درد نمی‌شود. این نوع بواسیر باعث خونریزی در هنگام اجابت مزاج می‌شود. این بیماری در برخی موارد می‌تواند پرولاپس شود به این معنی که از دهانه مقعد فشار می‌آورد که می‌تواند منجر به ناراحتی و درد شدیدی شود.
بواسیر خارجی: این بواسیر در زیر پوست اطراف مقعد قرار دارد. بواسیر خارجی به دلیل وجود اعصاب حساس در این ناحیه می‌تواند بسیار دردناک باشد. این نوع بواسیر باعث خارش، تحریک و تورم می‌شود. در برخی موارد، بواسیر خارجی می‌تواند لخته‌های خونی ایجاد کند که به بواسیر ترومبوزه معروف است و می‌تواند بسیار دردناک بوده و نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد.
علل شایع بواسیر
بواسیر معمولاً به دلیل افزایش فشار در قسمت تحتانی رکتوم ایجاد می‌شود. این فشار می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد از جمله:
- زور زدن در حین حرکات روده: این عامل اغلب در نتیجه یبوست یا اسهال است که می‌تواند فشار را بر وریدهای رکتوم افزایش دهد.
- نشستن طولانی مدت: نشستن طولانی مدت به خصوص روی توالت می‌تواند باعث افزایش فشار در ناحیه رکتوم شود.
- اسهال یا یبوست مزمن: هر دوی این موارد می‌توانند نتیجه زور زدن و افزایش فشار روی رکتوم باشند.
- چاقی: اضافه وزن می‌تواند فشار وارده بر وریدهای ناحیه لگن و رکتوم را افزایش دهد.
- بارداری: رحم بزرگ شده در دوران بارداری می‌تواند به وریدهای راست روده فشار وارد کند و باعث تورم آنها شود.
- بلند کردن اجسام سنگین: بلند کردن مکرر وسایل سنگین می‌تواند فشار بیشتری را بر روی سیاهرگ‌های رکتوم وارد کند.
- کمبود فیبر غذایی: رژیم غذایی کم فیبر می‌تواند منجر به یبوست و زور زدن در هنگام اجابت مزاج شود.
علائم بواسیر خارجی
- خارش و سوزش در اطراف مقعد
- تورم و التهاب در اطراف مقعد
- توده‌ها یا برجستگی‌های قابل مشاهده در اطراف مقعد
- خونریزی هنگام اجابت مزاج
- درد یا ناراحتی مقعدی
علائم بواسیر داخلی
- خونریزی مقعدی: خون قرمز روشن روی دستمال توالت، کاسه توالت یا روی سطح مدفوع
- خارش یا سوزش در ناحیه مقعد
- افتادگی: بواسیر داخلی در موارد شدیدتر می‌تواند از مقعد بیرون بزند و باعث درد و ناراحتی شود.
توجه به این نکته مهم است که بواسیر باعث درد قابل توجهی می‌شود اما معمولاً جدی نیست و اغلب با تغییر سبک زندگی و درمان‌های بدون نسخه قابل درمان است.
درمان و پیشگیری بواسیر
- مصرف فیبر را افزایش دهید: مصرف رژیم غذایی سرشار از فیبر به نرم شدن مدفوع و کاهش نیاز به زور زدن کمک می‌کند. غذاهای غنی از فیبر عبارتند از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات.
- هیدراته بمانید: نوشیدن آب زیاد به نرم نگه داشتن مدفوع و دفع آسان آن کمک می‌کند.
- به طور منظم ورزش کنید: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به جلوگیری از یبوست و کاهش فشار روی رگ‌ها کمک کند.
- از نشستن طولانی مدت خودداری کنید: سعی کنید برای مدت طولانی بخصوص روی توالت ننشینید.
- درمان‌های بدون نسخه: کرم، پماد و شیاف‌های مختلفی در دسترس هستند که می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. این درمان‌ها اغلب حاوی موادی مانند هیدروکورتیزون هستند.
- حمام گرم: 10 تا 15 دقیقه در حمام آب گرم خیساندن چند بار در روز می‌تواند به تسکین ناراحتی کمک کند.
در موارد شدیدتر ممکن است اقدامات پزشکی لازم باشد. این اقدامات شامل بستن باند لاستیکی، اسکلروتراپی یا انعقاد مادون قرمز باشد که درمان‌های کم تهاجمی با هدف کاهش یا حذف بواسیر هستند. در موارد نادر برداشتن بواسیر با جراحی (بواسیرکتومی) مورد نیاز خواهد بود.
آشنایی با تفاوت بواسیر و سرطان مقعد
سرطان مقعد نوع نادری از سرطان است که در بافت‌های مقعد ایجاد می‌شود. سرطان مقعد برخلاف بواسیر در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می‌تواند یک بیماری جدی بوده و باعث مرگ بیمار باشد. درک علل، عوامل خطر و علائم سرطان مقعد برای تشخیص زودهنگام و گرفتن مراقبت‌های پزشکی مناسب ضروری است.
عوامل خطر سرطان مقعد
عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): HPV یک عفونت شایع مقاربتی است و گونه‌های خاصی از این ویروس خطر ابتلا به سرطان مقعد را افزایش می‌دهند. عفونت HPV یکی از مهم ترین عوامل خطر برای ابتلا به سرطان مقعد است.
سیگار کشیدن: مصرف دخانیات می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان مقعد را افزایش دهد.
سن: خطر ابتلا به سرطان مقعد با افزایش سن و به ویژه در افراد بالای 50 سال افزایش می‌یابد.
فعالیت جنسی: داشتن چندین شریک جنسی و انجام مقاربت مقعدی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت HPV را افزایش دهد که به نوبه خود خطر ابتلا به سرطان مقعد را بالا می‌برد.
سابقه سرطان‌های دیگر: افرادی که سرطان دهانه رحم، فرج یا واژن داشته‌اند خطر ابتلا به سرطان مقعد بیشتری دارند.
علائم سرطان مقعد
علائم سرطان مقعد در هر مورد متفاوت است و در برخی موارد، افراد ممکن است هیچ علامتی را در مراحل اولیه بیماری تجربه نکنند. با این حال باید با علائم رایج آن آشنا باشید:
- درد مداوم مقعد یا لگن: این مورد می‌تواند یک درد مداوم یا شدید در ناحیه مقعد یا لگن باشد.
- خونریزی از مقعد: خونریزی غیر قابل توضیح از مقعد که روی دستمال توالت، کاسه توالت یا سطح مدفوع مشاهده می‌شود.
- احساس توده در مقعد: احساس یک توده در ناحیه مقعد که ممکن است با درد یا ناراحتی نیز همراه باشد.
- کاهش وزن یا خستگی غیر قابل توضیح
- خارش یا ناراحتی در ناحیه مقعد
- تغییرات در عادات روده: تجربه تغییرات در حرکات روده مانند اسهال، یبوست یا احساس تخلیه ناقص.
درمان سرطان مقعد
درمان سرطان مقعد به مرحله و گسترش بیماری بستگی دارد. گزینه‌های درمانی رایج عبارتند از:
- جراحی: برداشتن بافت سرطانی با جراحی ممکن است ضروری باشد، به خصوص اگر سرطان موضعی بوده و به سایر نواحی گسترش نیافته باشد.
- پرتودرمانی: استفاده از پرتوهای پرانرژی برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی. پرتودرمانی اغلب همراه با شیمی درمانی استفاده می‌شود.
- شیمی درمانی: استفاده از دارو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا توقف رشد آنها. شیمی درمانی می‌تواند به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی استفاده شود.
تشخیص بواسیر و سرطان مقعد
پزشک برای تشخیص بین بواسیر و سرطان مقعد معمولاً با معاینه رکتوم و بررسی سابقه پزشکی بیمار شروع می‌کند. بواسیر معمولاً از طریق این معاینه قابل شناسایی است. اگر پزشک رشد غیرمعمولی را پیدا کند که شبیه بواسیر نیست بیوپسی را برای آزمایش سرطان مقعد پیشنهاد می‌کند. تشخیص سرطان مقعد پیچیده‌تر است زیرا نشانگرهای سرطان همیشه مستقیماً با بیماری مرتبط نیستند. بنابراین اگر بیمار علائمی مانند خونریزی مداوم داشته باشد که درمان بواسیر آن را کاهش نمی‌دهد آزمایش‌های اضافی مانند آزمایش خون برای نشانگرهای سرطان یا کولونوسکوپی تجویز می‌شود..
سایر بیماری‌ها با علائم مشابه
چندین بیماری دیگر می‌توانند علائمی مشابه علائم بواسیر و سرطان مقعد ایجاد می‌کنند. آشنایی با این بیماری‌ها برای تفکیک بین این بیماری‌ها و کسب درمان مناسب مهم است.
شقاق مقعد
شقاق مقعدی یک پارگی کوچک در پوشش مقعد است. این بیماری باعث ناراحتی و درد قابل توجهی به خصوص در هنگام اجابت مزاج می‌شود. علائم شایع شقاق مقعدی عبارتند از درد شدید در حین حرکات روده، خونریزی مقعدی و خارش یا احساس سوزش.
شقاق مقعدی اغلب در اثر دفع مدفوع بزرگ یا سفت، اسهال مزمن یا یبوست ایجاد می‌شود. افزایش مصرف فیبر، هیدراته ماندن و استفاده از نرم کننده‌های مدفوع می‌تواند به پیشگیری و درمان شقاق مقعدی کمک کند. در برخی موارد مصرف داروهای موضعی یا مداخله جراحی ضروری است.
آبسه مقعد
آبسه مقعد حفره‌ای عفونی پر از چرک در نزدیکی مقعد است. این بیماری می‌تواند باعث درد و ناراحتی قابل توجهی شود. علائم آبسه مقعدی شامل درد مداوم یا احساس ضربان در مقعد، یبوست یا اسهال، تب و لرز و ترشح چرک یا خون می‌شود. درمان آبسه مقعدی معمولاً شامل تخلیه آبسه برای از بین بردن عفونت است. همچنین برای درمان عفونت آنتی بیوتیک نیز تجویز می‌شود. مداخله جراحی در برخی موارد برای جلوگیری از عود بیماری ضروری است.
افتادگی رکتوم
افتادگی یا پرولاپس رکتوم زمانی اتفاق می‌افتد که راست روده از موقعیت طبیعی خود خارج شده و از مقعد بیرون زده است. این بیماری می‌تواند باعث ناراحتی و علائم مختلفی شود از جمله برآمدگی قرمز، ترشح یا خونریزی مخاطی، اسهال، یبوست و بی اختیاری مدفوع. درمان پرولاپس رکتوم اغلب شامل مداخله جراحی برای تغییر موقعیت راست روده و جلوگیری از افتادگی مجدد آن است.
هماتوم پری آنال
هماتوم پری آنال به یک توده دردناک و متورم گفته می‌شود که در اطراف مقعد به دلیل خونریزی زیر پوست ایجاد می‌شود. این بیماری اغلب به دلیل زور زدن در هنگام حرکات روده یا ضربه فیزیکی ایجاد می‌شود. علائم هماتوم پری مقعدی عبارتند از توده آبی، درد یا ناراحتی شدید و تورم یا التهاب.
کلام آخر
در این مقاله تفاوت بین بواسیر و سرطان مقعد را بررسی کردیم و همچنین سایر بیماری‌ها با علائم مشابه را دیدیم که تشخیص و درمان مناسب را ساده می‌کند. اگر علائمی مانند خونریزی مقعدی، درد یا تغییر در عادات روده را تجربه کردید مهم است که با یک پزشک مشورت کنید.
منابع:
