سی تی اسکن تست تصویربرداری پزشکی قدرتمندی است که تصاویر دقیقی از داخل بدن شما ارائه می‌دهد. سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس و فناوری پیشرفته کامپیوتری به پزشکان در تشخیص و درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها از جمله سرطان کمک می‌کند. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا با سی تی اسکن آشنا شوید و نحوه عملکرد آن را ببینید.
سی تی اسکن چیست؟
سی تی اسکن که با نام اسکن توموگرافی کامپیوتری یا اسکن CAT نیز شناخته می‌شود نوعی آزمایش تصویربرداری پزشکی است که به پزشکان کمک می‌کند تا داخل بدن شما را ببینند. این آزمایش از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از نواحی خاص داخل بدن شما استفاده می‌کند. این تصاویر به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات مختلف از جمله سرطان را بیابند و آن را بررسی کنند.
در طول سی تی اسکن یک دستگاه پرتوهای اشعه ایکس را از زوایای مختلف به بدن شما می‌فرستد. سپس یک کامپیوتر این پرتوها را ترکیب می‌کند تا تصویری دقیق از داخل بدن شما ایجاد کند. این تصویر یک مقطع یا یک برش از بدن شما را نشان می‌دهد دقیقاً مانند نگاه کردن به یک برش از نان تست. پزشکان می‌توانند با مشاهده این برش‌ها دید واضحی از استخوان، اندام‌ها و سایر بافت‌های شما داشته باشند.
سی تی اسکن معمولاً سرپایی انجام می‌شود، به این معنی که لازم نیست یک شب در بیمارستان بمانید. خود اسکن خود بدون درد است و معمولا بین 10 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.
یکی از مزیت‌های اصلی سی تی اسکن این است که تصویر دقیق‌تری نسبت به اشعه ایکس معمولی ارائه می‌دهد. اشعه ایکس برای دیدن استخوان‌ها خوب است اما سی تی اسکن برای مشاهده بافت‌های نرم مانند اندام‌ها و رگ‌های خونی بهتر عمل می‌کند. این امر باعث می‌شود که سی تی اسکن ابزار ارزشمندی برای پزشکان در مواقعی که نیاز به معاینه قسمت‌هایی از بدن است که در عکسبرداری معمولی قابل مشاهده نیستند باشد.
سی تی اسکن چه چیزی را نشان می‌دهد؟
سی تی اسکن نمای دقیقی از داخل بدن شما ارائه داده و تصاویر مقطعی از استخوان، اندام‌ها و بافت‌های نرم شما را نشان می‌دهد. این نماها از تصاویری که توسط اشعه ایکس معمولی تولید می‌شوند جزئیات بیشتری دارند و به پزشکان اجازه می‌دهند داخل بدن شما را واضح‌تر و دقیق‌تر ببینند.
یکی از مهم ترین چیزهایی که سی تی اسکن می‌تواند نشان دهد وجود تومور است. تومورها را می‌توان با استفاده از سی تی اسکن شناسایی و بررسی کرد. این تصاویر می‌توانند شکل، اندازه و محل دقیق تومور را نشان دهند که برای تشخیص و درمان سرطان بسیار مهم است. پزشکان می‌توانند با دانستن اندازه و محل تومور، بهترین اقدام را برای درمان برنامه ریزی کنند.
سی تی اسکن علاوه بر نشان دادن تومورها می‌تواند اطلاعات مهم دیگری را نیز در مورد بدن شما نشان دهد. به عنوان مثال می‌تواند رگ‌های خونی تغذیه کننده یک تومور را نشان دهد. این مهم است زیرا تومورها اغلب برای رشد به خون نیاز دارند. پزشکان با دیدن رگ‌های خونی می‌توانند درک بهتری از تومور و نحوه رشد آن پیدا کنند. این اطلاعات می‌تواند به آنها در برنامه ریزی درمانی کمک کند که خون رسانی به تومور را هدف قرار داده و به طور بالقوه رشد آن را قطع می‌کند.
سی تی اسکن برای کمک به هدایت روش‌های پزشکی استفاده می‌شود. یکی از روش‌های متداول که از سی تی اسکن استفاده می‌کند بیوپسی با هدایت سی تی اسکن است. پزشک در طی این روش از تصاویر دقیق سی تی اسکن برای هدایت یک سوزن به ناحیه خاصی از بدن برای برداشتن یک قطعه کوچک از بافت استفاده می‌کند.
سپس می‌توان این نمونه بافت را زیر میکروسکوپ بررسی کرد تا ببیند آیا سرطانی است یا خیر. گرفتن تصاویر دقیق از سی تی اسکن به پزشک کمک می‌کند تا سوزن را با دقت جاگذاری کند و از نمونه برداری صحیح از ناحیه موردنظر اطمینان حاصل کند.
روش دیگری که از این فرآیند استفاده می‌کند، فرسایش رادیوفرکانسی (RFA) نام دارد. این روش درمانی برای برخی از انواع سرطان کاربرد دارد که از گرما برای از بین بردن تومور استفاده می‌کند. در طول فرسایش رادیوفرکانسی، یک پروب سوزن مانند با استفاده از تصاویر دقیق از سی تی اسکن به داخل تومور هدایت می‌شود.
هنگامی که پروب در جای خود قرار گرفت، گرما را به تومور می‌رساند و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. سی تی اسکن اطمینان حاصل می‌کند که پروب به طور دقیق قرار گرفته است و درمان به ناحیه مناسب ارائه می‌شود.
سی تی اسکن برای نظارت بر پیشرفت درمان نیز استفاده می‌شود. پزشکان می‌توانند با مقایسه سی تی اسکن گرفته شده در زمان‌های مختلف ببینند که تومور چگونه به درمان پاسخ می‌دهد. به عنوان مثال اگر بیمار تحت شیمی درمانی است، سی تی اسکن می‌تواند نشان دهد که آیا تومور در حال کوچک شدن است یا خیر. این امر به پزشکان کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا درمان مؤثر است یا باید روش دیگری را امتحان کنند.
سی تی اسکن در برخی موارد می‌تواند به پزشکان کمک کند تا بررسی کنند که آیا سرطان پس از درمان عود کرده است یا خیر. پس از اینکه بیمار درمان را کامل کرد، سی تی اسکن منظم برای نظارت بر علائم عود بیماری انجام می‌شود. اگر سرطان عود کرد، سی تی اسکن می‌تواند محل و اندازه آن را نشان دهد و به پزشکان کمک می‌کند تا مراحل بعدی درمان را برنامه ریزی کنند.
آماده شدن برای سی تی اسکن
آماده شدن برای سی تی اسکن معمولاً ساده است، اما چند مرحله مهم وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که اسکن به راحتی انجام می‌شود و نتایج دقیقی تولید می‌شود. در این بخش مقاله آنچه باید در مورد آماده شدن برای سی تی اسکن بدانید را مرور می‌کنیم:
رنگ کنتراست:
ممکن است پزشک به شما بگوید که برای اسکن به رنگ کنتراست نیاز دارید. رنگ کنتراست به شما کمک می‌کند تا قسمت‌های خاصی از بدن‌تان با وضوح بیشتری در تصاویر نشان داده شود. قبل از دریافت رنگ، اگر در گذشته واکنشی نسبت به رنگ کنتراست، غذاهای دریایی یا ید داشتید به تیم پزشکی خود اطلاع دهید. گفتن این واکنش‌ها مهم است چون می‌تواند خطر واکنش به رنگ کنتراست مورد استفاده در سی تی اسکن را افزایش دهند.
دوز آزمایش:
اگر خطر واکنش آلرژیک وجود دارد ممکن است ابتدا یک دوز آزمایشی کوچک از رنگ کنتراست به شما داده شود تا ببیند آیا واکنشی دارید یا خیر.
داروهای پیشگیرانه:
اگر در گذشته واکنش‌های شدیدی داشتید ممکن است لازم باشد قبل از انجام اسکن از داروهایی مانند استروئیدها مانند پردنیزون استفاده کنید تا از واکنش دیگری جلوگیری شود. ممکن است لازم باشد این داروها را از روز قبل از اسکن شروع کنید.
ناشتا بودن:
در برخی موارد پزشک ممکن است به شما تجویز کند تا چندین ساعت قبل از انجام اسکن چیزی نخورید یا ننوشید. این امر برای اطمینان از خالی بودن معده و روده است که می‌تواند به دریافت تصاویر واضح تر کمک کند، به خصوص اگر اسکن شکم را نیز درگیر کند.
آماده سازی روده:
اگر اسکن شکم یا روده شما را درگیر می‌کند ممکن است لازم باشد از یک ملین یا تنقیه برای تمیز کردن روده خود استفاده کنید. این کار به حذف هر ماده‌ای که می‌تواند مانع از دیدن داخل شکم و روده شما شود کمک می‌کند.
انجام سی تی اسکن چگونه است؟
انجام این کار به طور کلی یک فرآیند ساده و بدون درد است و به این شکل انجام می‌شود: هنگامی که برای سی تی اسکن خود می‌رسید ممکن است از شما خواسته شود که لباس بیمارستان را بپوشید. همچنین باید هر گونه اجسام فلزی را که می‌تواند در اسکن اختلال ایجاد کند مانند جواهرات، سنجاق سر، یا عینک خود را بردارید.
سپس روی یک میز نازک و مسطح دراز می‌کشید که به داخل اسکنر می‌رود که یک دستگاه بزرگ و به شکل دونات است. بسته به قسمتی از بدن که اسکن می‌شود ممکن است از شما خواسته شود که به پشت، شکم یا پهلو دراز بکشید. در طول اسکن در اتاق تنها خواهید بود اما تکنسین قادر خواهد بود همیشه از طریق یک دستگاه ارتباطی شما را ببیند، صدای شما را بشنود و با شما صحبت کند. به این ترتیب می‌توانید سؤال بپرسید یا نگرانی‌های خود را در حین اسکن بیان کنید.
همانطور که میز به داخل اسکنر حرکت می‌کند، یک لوله اشعه ایکس در داخل دستگاه به دور بدن شما می‌چرخد و چندین پرتو اشعه ایکس را در زوایای دقیق ارسال می‌کند. این پرتوها به سرعت از بدن شما عبور می‌کنند و در سمت دیگر اسکنر شناسایی می‌شوند.
خود اسکن بدون درد است اما ممکن است برای چند دقیقه ثابت ماندن در موقعیت‌های خاص برای شما ناراحت کننده باشد. اگر در حال انجام سی تی اسکن از سر خود هستید سر شما در یک دستگاه مخصوص ثابت نگه داشته می‌شود. برای کولونوگرافی سی تی، هوا به داخل کولون پمپ می‌شود تا به دیدن سطح داخلی روده کمک کند که می‌تواند کمی ناراحت کننده باشد.
کلام آخر
در این مقاله دیدیم سی تی اسکن با ارائه تصاویر دقیق به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف کمک می‌کند و نقش مهمی در پزشکی مدرن دارد. سی تی اسکن از تشخیص تومورها تا انجام عمل‌های و نظارت بر پیشرفت درمان، اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد درونی بدن ارائه می‌دهد. با اطلاعات ارائه شده در این مقاله می‌توانید با اطمینان خاطر به سی تی اسکن بپردازید و بدانید که این اسکن گامی حیاتی به سوی سلامتی شماست.
منابع:
