سرطان یک بیماری پیچیده است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. گزینه‌های درمانی سرطان بر اساس نوع، استیج و محل بیماری متفاوت بوده و دو روش اصلی درمان شیمی درمانی یا جراحی است. هر دوی این روش‌ها نقش مهمی در مدیریت و درمان سرطان دارند. برای اینکه بدانید شیمی درمانی یا جراحی روش مناسبی برای بیماری شما یا عزیزتان است با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید.
شیمی درمانی چیست؟
برای انتخاب بین شیمی درمانی یا جراحی اول باید بدانید شیمی درمانی چیست. شیمی درمانی نوعی درمان سرطان است که از دارو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این داروها با هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌هایی از جمله سلول‌های سرطانی که به سرعت تقسیم می‌شوند عمل می‌کنند. شیمی درمانی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود مانند خوراکی، داخل وریدی یا مستقیماً در ناحیه خاصی از بدن. هدف از شیمی درمانی کاهش تعداد سلول‌های سرطانی در بدن، کند کردن رشد تومورها و جلوگیری از گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن است.
شیمی درمانی بهتر یا جراحی کدام بهتر است؟
شیمی درمانی در شرایط مختلف بسته به نوع و استیج سرطان استفاده می‌شود. این روش بین شیمی درمانی یا جراحی اغلب زمانی توصیه می‌شود که سرطان به قسمت‌های مختلف بدن گسترش یافته باشد یا تومورها به راحتی از طریق جراحی قابل دسترسی نباشند. در این بخش مقاله چند سناریوی رایج در مورد انتخاب شیمی درمانی را بررسی کردیم:
سرطان‌های در استیج پیشرفته: بسیاری از بیماران سارکوم تا زمانی که بیماری آنها علائم قابل توجهی ایجاد نکند تشخیص داده نمی‌شوند. سارکوم تا زمان تشخیص اغلب به مرحله پیشرفته‌ای رسیده و شیمی درمانی را به بخشی حیاتی از درمان تبدیل می‌کند. شیمی درمانی به کوچک کردن تومورها و کاهش رشد آنها کمک کرده و بیماری را قابل کنترل‌تر می‌کند.
سرطان گسترده: شیمی درمانی هنگامی که سرطان به قسمت‌های مختلف بدن گسترش یافته است می‌تواند برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی در سراسر بدن استفاده شود. این رویکرد سیستمیک در کنترل گسترش سرطان و کاهش اندازه تومورها موثر است.
فواید شیمی درمانی
شیمی درمانی مزایای متعددی در درمان سرطان دارد که باعث انتخاب آن از بین شیمی درمانی یا جراحی می‌شود که در این بخش آنها را لیست کردیم:
درمان سیستمیک: شیمی‌درمانی در کل بدن عمل می‌کند و برای سرطان‌هایی که به خارج از محل تومور اصلی گسترش یافته‌اند موثر است.
کاهش تومور: شیمی درمانی با کوچک کردن تومورها می‌تواند برداشتن آنها را از طریق جراحی آسان‌تر کند یا علائم ناشی از فشار تومورهای بزرگ به اندام‌ها را کاهش دهد.
جلوگیری از انتشار سرطان: شیمی درمانی با از بین بردن سلول‌های سرطانی که ممکن است از محل اصلی تومور دور شده باشند به کنترل گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن یا به اصطلاح متاستاز آن کمک می‌کند.
عوارض شیمی درمانی
دیدیم که این روش بین شیمی درمانی یا جراحی یک ابزار قدرتمند در مبارزه با سرطان است اما عوارض جانبی نیز دارد. این عوارض جانبی به این دلیل رخ می‌دهند که داروهای شیمی‌درمانی تمام سلول‌های در حال تقسیم سریع از جمله سلول‌های سالم را هدف قرار می‌دهند:
حالت تهوع و استفراغ: بسیاری از بیماران در طول درمان شیمی درمانی دچار حالت تهوع و استفراغ می‌شوند. داروهایی برای کمک به مدیریت این علائم در دسترس هستند.
خستگی: شیمی درمانی می‌تواند باعث خستگی مفرط و کمبود انرژی شود. اغلب به بیماران توصیه می‌شود در طول درمان استراحت کرده و انرژی خود را حفظ کنند.
ریزش مو: ریزش مو یکی از عوارض جانبی رایج شیمی درمانی است. ریزش مو به این دلیل است که داروها بر فولیکول‌های مو تأثیر می‌گذارند و منجر به نازک شدن یا ریزش آن می‌شوند.
زخم‌های دهانی: برخی از داروهای شیمی درمانی می‌توانند باعث ایجاد زخم در دهان و گلو شوند که خوردن و آشامیدن را دشوار می‌کند.
جراحی چیست؟
جراحی یک روش درمانی بین شیمی درمانی یا جراحی است که شامل حذف فیزیکی تومورها از بدن است. هدف از جراحی حذف سرطان تا حد ممکن است. جراحی درمانی با هدف حذف کامل سرطان زمانی که در یک ناحیه پخش شده انجام می‌شود. این روش اغلب زمانی استفاده می‌شود که سرطان زود تشخیص داده شده و گسترش نیافته باشد.
جراحی پیشگیرانه برای برداشتن بافتی انجام می‌شود که حاوی سلول‌های سرطانی نیست اما ممکن است در آینده به سرطان تبدیل شود. گاهی اوقات برای گرفتن نمونه بافت (بیوپسی) برای تایید تشخیص سرطان و تعیین نوع و مرحله سرطان به جراحی نیاز است.
جراحی بهتر است یا شیمی درمانی؟
جراحی اغلب اولین گزینه درمانی برای بسیاری از انواع سرطان است، به خصوص زمانی که تومور موضعی و در دسترس باشد. در این بخش مقاله چند سناریو رایج که در آن بین شیمی درمانی یا جراحی انتخاب واضح جراحی است را مرور می‌کنیم:
تومورهای موضعی: جراحی برای از بین بردن تومورهایی که در یک ناحیه از بدن محدود شده‌اند بسیار موثر است. به عنوان مثال جراحی در مراحل اولیه سارکوم می‌تواند تومور و هر بافت اطراف آن را که ممکن است حاوی سلول‌های سرطانی باشد حذف کند.
عود سرطان: می‌توان از جراحی برای برداشتن تومورهایی که پس از درمان اولیه برگشته‌اند استفاده کرد. این امر به ویژه در سرطان‌هایی مانند سرطان تخمدان رایج است چون جراحی می‌تواند به مدیریت عود این نوع سرطان کمک کند.
تسکین علائم: زمانی که تومورها علائمی مانند درد یا انسداد ایجاد می‌کنند می‌توان برای تسکین این علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار جراحی را انتخاب کرد.
مزایای جراحی
جراحی چندین مزیت در درمان سرطان دارد که باعث انتخاب آن از بین شیمی درمانی یا جراحی می‌شود:
برداشتن فوری تومور: جراحی حذف فوری بافت سرطانی را امکان پذیر می‌کند که به ویژه مورد توجه بیمارانی است که به دنبال راه حلی سریع هستند.
درمان موضعی: جراحی برخلاف شیمی درمانی فقط ناحیه سرطانی را هدف قرار می‌دهد و آسیب به بافت‌های سالم را به حداقل می‌رساند.
وضوح تشخیصی: بیوپسی‌های جراحی می‌توانند اطلاعات دقیقی در مورد نوع و استیج سرطان ارائه دهند که به برنامه ریزی برای درمان بیشتر کمک می‌کند.
عوارض جانبی جراحی
دیدیم که جراحی ابزاری حیاتی در درمان سرطان از بین شیمی درمانی یا جراحی است اما بدون خطر و عوارض جانبی هم نیست. خطرات و عوارض جانبی رایج جراحی در درمان سرطان عبارتند از:
عفونت: هر گونه جراحی خطر عفونت در محل برش را به همراه دارد. مراقبت مناسب از زخم و آنتی بیوتیک‌ها به مدیریت این خطر کمک می‌کند.
درد: درد یک عارضه جانبی شایع پس از جراحی است اما می‌توان آن را با داروهای مسکن و سایر اقدامات حمایتی کنترل کرد.
زمان بهبودی: بهبودی پس از جراحی ممکن است زمان ببرد و بیماران نیاز خواهند داشت فعالیت‌های خود را در طول فرآیند بهبودی محدود کنند.
خونریزی: خطر خونریزی در حین و بعد از جراحی وجود دارد. جراحان برای به حداقل رساندن این خطر اقدامات احتیاطی انجام می‌دهند اما بیماران باید از این عارضه آگاه باشند.
تأثیر بر عملکرد اندام: عمل بسته به محل و وسعت جراحی می‌تواند بر عملکرد قسمت آسیب دیده بدن تأثیر بگذارد. به عنوان مثال جراحی برای برداشتن تومور از دستگاه گوارش ممکن است بر هضم تأثیر بگذارد.
ترکیبی از شیمی درمانی و جراحی
با وجود تمام مواردی که درباره شیمی درمانی یا جراحی صحبت کردیم ترکیب شیمی درمانی و جراحی می‌تواند بسیار موثر باشد. این رویکرد از نقاط قوت هر دو روش برای به حداکثر رساندن شانس از بین بردن سرطان و جلوگیری از عود آن استفاده می‌کند. ترکیب شیمی درمانی و جراحی اغلب به روش‌های زیر استفاده می‌شود:
شیمی درمانی نئوادجوانت (قبل از جراحی): شیمی درمانی انجام شده قبل از جراحی به عنوان شیمی درمانی نئوادجوانت شناخته می‌شود. هدف اصلی کوچک کردن تومور است تا برداشتن آن از طریق جراحی آسان‌تر شود. این رویکرد در هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی میکروسکوپی که فراتر از محل تومور اولیه گسترش یافته نیز کمک می‌کند و خطر عود را کاهش می‌دهد.
شیمی درمانی کمکی (بعد از جراحی): شیمی درمانی که پس از جراحی انجام می‌شود شیمی درمانی کمکی نامیده می‌شود. هدف از شیمی درمانی کمکی از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده است که در طی جراحی برداشته نشده‌اند. این رویکرد به کاهش احتمال عود سرطان کمک می‌کند.
شیمی درمانی یا جراحی در سرطان تخمدان
سرطان تخمدان نمونه رایجی است که در آن ترکیب شیمی درمانی و جراحی به طور موثر استفاده می‌شود. سرطان تخمدان سومین سرطان شایع زنان و علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان‌های زنان است. در ایالات متحده تقریباً 22500 مورد جدید این بیماری در هر سال تشخیص داده می‌شود که بیش از نیمی از این بیماران طی پنج سال پس از اولین درمان عود سرطان را تجربه می‌کنند.
دستورالعمل‌های بین المللی اغلب شیمی درمانی را به جای جراحی برای عود سرطان تخمدان توصیه می‌کنند. این پیشنهاد به دلیل تنوع بسیار زیاد شرایط مربوط به عود و این واقعیت است که جراحی ممکن است همیشه بهترین گزینه نباشد. تحقیقات نشان داده بقای کلی بیماری بسته به اندازه و محل عود بین 5 تا 24 ماه متغیر است.
مطالعات اخیر جمعیتی از بیماران را شناسایی کرده که می‌توانند از جراحی ثانویه بهره مند شوند. به عنوان مثال بیماران با نمره AGO مثبت (رزکسیون کامل در اولین جراحی، وضعیت عملکرد خوب و عدم وجود آسیت بیشتر از 500 میلی لیتر) با جراحی ثانویه به نتایج بهتری دست پیدا می‌کنند.
کلام آخر
در این مقاله سایت دکتر پیام آزاده دیدیم اینکه شیمی درمانی یا جراحی یا ترکیبی از هر دو را انتخاب کنید به عوامل مختلفی از جمله نوع و استیج سرطان، سلامت کلی بیمار و ویژگی‌های خاص تومور بستگی دارد. همانطور که در درمان سرطان تخمدان دیدیم ترکیب این درمان‌ها می‌تواند نتایج بهتری ارائه بدهد. با مشورت با پزشک خود می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد انتخاب شیمی درمانی یا جراحی بگیرید تا به بهترین نتایج ممکن دست یابید.
منابع:
