براکی تراپی یک گزینه درمانی برای بیماران سرطانی است که به دنبال تسکین هدفمند بیماری خود هستند. این روش به عنوان یک پرتودرمانی داخلی، درمان هدفمندی را برای نواحی خاصی از بدن که تحت تأثیر سرطان قرار گرفته اند ارائه می‌دهد. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا با این ابزار حیاتی در مبارزه با این بیماری مهیب آشنا شوید.
براکی تراپی چیست؟
براکی تراپی که اغلب به عنوان پرتودرمانی داخلی نیز شناخته می‌شود یک روش پزشکی تخصصی است که در درمان سرطان‌های مختلف و سایر بیماری‌ها استفاده می‌شود.
بر خلاف تابش خارجی که در آن پرتوهای قدرتمندی از خارج از بدن به سمت ناحیه آسیب دیده هدایت میشوند، براکی تراپی شامل قرار دادن مواد رادیواکتیو مستقیماً در داخل بدن و هدف قرار دادن دقیق سلول‌های سرطانی است. این روش امکان ارسال دوزهای بالاتر پرتو به طور مستقیم به تومور را فراهم می‌کند و قرار گرفتن بافت‌های سالم اطراف در معرض تشعشع را به حداقل می‌رساند.
هدف اولیه براکی تراپی از بین بردن سلول‌های سرطانی و در عین حال ایجاد حداقل آسیب به بافت‌های سالم مجاور است. این رویکرد هدفمند به کاهش خطر عوارض جانبی مرتبط با پرتودرمانی کمک می‌کند. براکی‌تراپی می‌تواند یک گزینه درمانی مستقل باشد یا بسته به نوع و مرحله سرطان در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند جراحی یا شیمی‌درمانی استفاده شود.
کاربردهای براکی تراپی
یک گزینه درمانی همه کاره است که می‌تواند برای هدف قرار دادن و درمان موثر بسیاری از انواع سرطان استفاده شود. برخی از نمونه‌های رایج سرطان که با Brachytherapy قابل درمان هستند عبارتند از:
براکی تراپی سرطان مغز:
این روش را می‌توان برای درمان انواع خاصی از تومورهای مغزی استفاده کرد و پرتو را مستقیماً به محل تومور رساند.
براکی تراپی سرطان سینه:
در مواردی که جراحی گزینه مناسبی نیست یا به عنوان بخشی از درمان حفظ پستان استفاده می‌شود می‌توان از از این روش برای رساندن پرتو به بافت پستان پس از لامپکتومی استفاده کرد.
براکی تراپی سرطان دهانه رحم:
این روش یک جزء کلیدی از برنامه درمانی سرطان دهانه رحم است که اشعه را مستقیماً به دهانه رحم می‌رساند.
براکی تراپی سرطان پروستات:
براکی یک گزینه درمانی رایج برای سرطان موضعی پروستات است که شامل قرار دادن دانه‌های رادیواکتیو به طور مستقیم در غده پروستات است.
براکی تراپی سرطان ریه:
این روش می‌تواند با کوچک کردن تومورها و کاهش درد به عنوان یک درمان تسکینی برای بهبود علائم در موارد پیشرفته سرطان ریه استفاده شود.
براکی تراپی سرطان پوست:
براکی را می‌توان برای درمان انواع خاصی از سرطان پوست استفاده کرد و تابش هدفمند را به ناحیه آسیب دیده رساند.
براکی تراپی سرطان مری:
می‌تواند در ترکیب با سایر درمان‌ها برای هدف قرار دادن تومورهای مری و بهبود نتایج درمانی استفاده شود.
براکی تراپی سرطان سر و گردن:
این روش را می‌توان برای درمان سرطان‌های ناحیه سر و گردن استفاده کرد و اشعه را مستقیماً به محل تومور رساند.
براکی تراپی سرطان رکتوم:
براکی تراپی می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه درمانی سرطان رکتوم استفاده شود، به ویژه در مواردی که جراحی گزینه در دسترسی نیست.
براکی تراپی سرطان واژن:
براکی معمولاً برای درمان سرطان واژن استفاده می‌شود و پرتو را مستقیماً به محل تومور می‌رساند.
خطرات و عوارض براکی تراپی
مانند هر درمان پزشکی دیگری خطرات و عوارض جانبی بالقوه‌ای دارد که بیماران باید از آنها آگاه باشند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که این خطرات و عوارض جانبی مختص ناحیه تحت درمان است و ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد:
خطرات خاص: خطرات مرتبط با براکی تراپی در درجه اول به محل تومور تحت درمان و نوع Brachytherapy مورد استفاده بستگی دارد. به عنوان مثال اگر تابش بر نواحی فراتر از هدف مورد نظر تأثیر بگذارد ممکن است خطر آسیب به اندام‌ها یا بافت‌های مجاور وجود داشته باشد. با این حال، خطر چنین عوارضی با ارسال دقیق پرتو به محل تومور به حداقل می‌رسد.
عوارض جانبی رایج: برخی از عوارض جانبی رایج براکی تراپی شامل حساسیت و تورم در ناحیه درمان است. این عوارض جانبی معمولا موقتی بوده و با داروها یا سایر اقدامات حمایتی قابل کنترل هستند. برای بیماران مهم است که قبل از انجام براکی تراپی در مورد عوارض جانبی احتمالی با پزشک خود صحبت کنند.
آمادگی قبلی برای براکی تراپی
بیماران باید قبل از انجام Brachytherapy چندین مرحله را برای آماده شدن برای استفاده از این روش درمانی انجام دهند. در این بخش مقاله آنچه بیماران می‌توانند در مرحله آماده سازی براکی تراپی انتظار داشته باشند آورده شده است:
مشاوره با یک متخصص رادیوتراپی: اولین قدم برای آماده شدن برای Brachytherapy برنامه ریزی برای مشاوره با یک متخصص رادیوتراپی است. این متخصص تاریخچه پزشکی بیمار را ارزیابی می‌کند، معاینه فیزیکی انجام داده و برنامه درمانی را به تفصیل مورد بحث قرار می‌دهد. بیماران باید از این فرصت برای پرسیدن سوالات و رفع هر گونه نگرانی در مورد براکی تراپی استفاده کنند.
اسکن‌های تشخیصی: در برخی موارد اسکن‌های تشخیصی مانند اشعه ایکس، ام آر‌ای یا سی تی اسکن می‌تواند برای کمک به برنامه ریزی درمان انجام شود. این تست‌های تصویربرداری اطلاعات دقیقی را در مورد اندازه، محل و وسعت تومور ارائه می‌دهند و به تیم مراقبت‌های بهداشتی اجازه می‌دهد تا یک برنامه درمانی سفارشی متناسب با نیازهای فردی بیمار ایجاد کنند.
آماده سازی ناحیه درمان: بسته به محل تومور، بیماران ممکن است نیاز به آماده سازی‌های خاصی داشته باشند تا مطمئن شوند که ناحیه درمان برای Brachytherapy آماده است. این اقدامات می‌تواند شامل شیو کردن محل درمان، اعمال بی حسی موضعی یا انجام سایر اقدامات مقدماتی طبق دستور تیم پزشکی باشد.
نحوه انجام براکی تراپی
این درمان شامل قرار دادن دقیق مواد رادیواکتیو در داخل بدن و نزدیک به تومور سرطانی است. این رویکرد هدفمند اجازه می‌دهد تا دوزهای بالایی از تابش مستقیماً به سلول‌های سرطانی ارسال شود و قرار گرفتن بافت‌های سالم اطراف در معرض پرتو را به حداقل برساند. این درمان را می‌توان از طریق دو روش اصلی انجام داد:
- براکی تراپی درون حفره ای:
در این روش دستگاهی حاوی مواد رادیواکتیو در داخل یک حفره بدن مانند نای یا واژن که نزدیک به محل تومور است قرار می‌گیرد. این دستگاه ممکن است یک لوله یا سیلندر باشد که به طور خاص متناسب با دهانه بدنه طراحی شده باشد. می‌توان از تست‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا سونوگرافی برای اطمینان از قرار گرفتن دستگاه در موثرترین مکان استفاده کرد.
- براکی تراپی بینابینی:
دستگاه‌های حاوی مواد رادیواکتیو مانند سیم، بالون، سوزن یا دانه‌های ریز مستقیماً در بافت بدن مانند سینه یا پروستات وارد میشوند. می‌توان از اپلیکاتورها یا کاتترهای ویژه برای قرار دادن این وسایل در بافت استفاده کرد تا از ارسال دقیق تابش به محل تومور اطمینان حاصل شود.
دستگاه‌های مورد استفاده
لوله و سیلندر: معمولاً در این روش داخل حفره‌ای برای رساندن پرتو به حفره‌های بدن مانند دهانه رحم یا مری استفاده می‌شود.
دانه ها: دانه‌های کوچک رادیواکتیو شبیه دانه‌های برنج اغلب در براکی تراپی بینابینی برای سرطان‌هایی مانند سرطان پروستات استفاده میشوند. این دانه‌ها با استفاده از سوزن یا اپلیکاتور مستقیماً وارد بافت میشوند.
بالون و سیم: بالون یا سیم‌های حاوی مواد رادیواکتیو می‌توانند در براکی تراپی بینابینی برای رساندن تابش به نواحی خاصی از بدن مانند بافت سینه استفاده شوند.
جلسه درمان براکی تراپی
درمان براکی تراپی بسته به نوع خاص درمانی که انجام می‌شود و برنامه درمانی فردی بیمار می‌تواند از نظر مدت و شدت متفاوت باشد. در این بخش مقاله آنچه بیماران می‌توانند در طول Brachytherapy انتظار داشته باشند را مرور کردیم:
انواع براکی تراپی
براکی تراپی موقت: به عنوان درمانی با دوز بالا شناخته می‌شود، براکی تراپی موقت شامل جلسات درمانی کوتاهی است که در آن مواد رادیواکتیو برای مدت کوتاهی به بدن وارد می‌شود که معمولاً از چند دقیقه تا حدود 20 دقیقه متغیر است.
بیماران می‌توانند این درمان را به صورت یک یا دو جلسه در روز طی چند روز انجام دهند. بیماران در طول براکی تراپی موقت در یک حالت راحت دراز می‌کشند و بسته به درمان ممکن است از بیهوشی استفاده شود. بیماران می‌توانند پس از حذف مواد رادیواکتیو فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرند زیرا تشعشعات از بدن آنها دفع می‌شود.
براکی تراپی دائمی: در براکی تراپی دائمی، مواد رادیواکتیو به طور دائم در بدن کاشته میشوند که اغلب در درمان سرطان پروستات استفاده می‌شود. بیماران معمولاً در طول عمل تحت بیهوشی هستند تا درد آنها به حداقل برسد.
تشعشعات اولیه ساطع شده از مواد کاشته شده می‌تواند خطری برای دیگران ایجاد کند اما این خطر در طول زمان با کاهش سطح تشعشع کاهش می‌یابد. ممکن است به بیماران توصیه شود که تماس نزدیک با کودکان و افراد باردار را به طور موقت محدود کنند.
تجربه بیمار: در طول جلسات Brachytherapy، بیماران ممکن است کمی ناراحتی یا عوارض جانبی خفیف مانند حساسیت یا تورم در ناحیه درمان را تجربه کنند. برای بیماران ضروری است هر گونه ناراحتی یا نگرانی را با تیم پزشکی خود در میان بگذارند. تیم پرتودرمانی از نزدیک بیماران را در طول جلسات درمانی تحت نظر خواهند داشت و از اتاقی در مجاورت که می‌توانند بیمار را ببینند از ایمنی و سلامتی آنها اطمینان حاصل کنند.
کلام آخر
براکی تراپی نور امیدی در حوزه درمان سرطان است و تسکین هدفمندی را برای کسانی که با این بیماری وحشتناک دست و پنجه نرم می‌کنند ارائه می‌دهد. در این مقاله دیدیم که این روش درمانی با رویکرد دقیق و گزینه‌های درمانی همه کاره خود به بیماران این امکان را می‌دهد تا با شجاعت دوره درمان خود را طی کنند.
منابع:
