به عنوان فردی که برای سلامتی و رفاه خود ارزش قائل است، درک خطرات سرطان پوست و یادگیری نحوه پیشگیری از آن باید در اولویت قرار گیرد.
سرطان پوست یک بیماری جدی است که بافت و لایههای مختلفی از پوست افراد را تحت تاثیر قرار داده و به اشکال متفاوتی پدیدار میشود.
در این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده اطلاعات ضروری در مورد سرطان پوست، انواع، علل و عوامل خطر آن را در اختیار شما قرار داده و همچنین در مورد اهمیت تشخیص زودهنگام و بررسیهای منظم پوست صحبت خواهیم کرد.
سرطان پوست چیست؟
سرطان پوست نوعی سرطان است که در سلولهای ایجاد کننده پوست ایجاد میشود و زمانی اتفاق میافتد که DNA سلولهای پوست آسیب دیده و باعث رشد غیرقابل کنترل آنها و تشکیل تومور میشود.
انواع مختلفی از سرطان پوست وجود دارد که شایعترین آنها کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم است.
کارسینوم سلول بازال رایجترین نوع سرطان پوست است که حدود 80 درصد از کل موارد ابتلا به این سرطان را تشکیل میدهد.
این سرطان معمولاً به صورت یک برآمدگی کوچک و براق یا یک لکه صورتی رنگ از پوست ظاهر میشود. کارسینوم سلول سنگفرشی دومین نوع شایع است و اغلب به صورت یک لکه پوسته پوسته، قرمز یا زخمی ظاهر میشود که بهبود نمییابد.
ملانوما، اگرچه کمتر شایع است، اما خطرناکترین نوع سرطان پوست است و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، میتواند به سایر قسمتهای بدن سرایت کند.
علل و عوامل خطر سرطان پوست
علت اصلی سرطان پوست قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید یا منابع مصنوعی مانند تختهای برنزه است.
قرار گرفتن طولانی مدت و محافظت نشده در معرض اشعه ماوراء بنفش به DNA سلولهای پوست آسیب میرساند و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش میدهد.
با این حال، همه کسانی که در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار میگیرند، به سرطان پوست مبتلا نمیشوند؛ عوامل خطر متعددی در احتمال ابتلای فرد به این بیماری نقش دارند.
پوست روشن، موهای روشن و چشمهای رنگ روشن برخی از ویژگیهای فیزیکی هستند که خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش میدهند.
افرادی که سابقه خانوادگی سرطان پوست، سیستم ایمنی ضعیف یا سابقه آفتاب سوختگی دارند نیز بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
علاوه بر این، برخی رفتارها مانند قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، برنزه شدن در محیط داخلی و عدم استفاده از محافظت کافی در برابر آفتاب، میتواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
علائم و نشانههای سرطان پوست
شناخت علائم و نشانههای سرطان پوست برای تشخیص زودهنگام و درمان موفقیت آمیز بسیار مهم است. مهم است که به طور منظم پوست خود را معاینه کنید و از هرگونه تغییر یا ناهنجاری آگاه باشید.
علائم هشدار دهنده رایج سرطان پوست عبارتند از خالهای جدید یا در حال تغییر، ضایعات یا زخمهایی که بهبود نمییابند و تکههای غیرعادی پوست که خارش، درد یا خونریزی دارند.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، ضروری است که برای ارزیابی حرفهای با یک متخصص پوست مشورت کنید.
همواره به یاد داشته باشید، تشخیص زودهنگام تا حد زیادی شانس درمان و بهبود موفقیت آمیز را افزایش میدهد. خودآزمایی منظم و معاینات معمول پوست توسط متخصص پوست، کلید ابتلا به سرطان پوست در مراحل اولیه آن است.
اهمیت تشخیص زودهنگام و بررسی منظم پوست
تشخیص زودهنگام سرطان پوست برای درمان موثر و پیش آگهی مثبت حیاتی است. زمانی که سرطان پوست زود تشخیص داده شود، اغلب قابل درمان است و میتوان آن را قبل از گسترش به سایر قسمتهای بدن برداشت.
از این رو بررسی منظم پوست، هم معاینه شخصی و هم مراجعه به متخصص پوست، برای تشخیص زودهنگام ضروری است.
خودآزمایی باید ماهانه انجام شود و با استفاده از یک آینه تمام قد، کل بدن شما، از جمله نواحی که به سختی قابل مشاهده هستند مانند پوست سر، پشت و کف پاها را بررسی کنید.
به دنبال هر گونه خال، رشد یا تغییرات پوستی مشکوک باشید و آنها را به متخصص پوست گزارش دهید. علاوه بر این، برنامه ریزی منظم برای معاینات پوستی حرفهای با یک متخصص پوست توصیه میشود، به خصوص اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستید.
درک اشعه ماوراء بنفش و اثرات آن بر روی پوست
برای درک کامل اهمیت محافظت در برابر آفتاب، شناخت اشعه ماوراء بنفش و اثرات آن بر روی پوست ضروری است.
اشعه ماوراء بنفش نوعی انرژی است که از خورشید ساطع میشود و میتواند به پوست نفوذ کرده و به سلولهای آن آسیب برساند؛ سه نوع اشعه UV وجود دارد که شامل UVA، UVB و UVC هستند.
اشعه UVA به عمق پوست نفوذ میکند و باعث پیری زودرس، چین و چروک و آسیب طولانی مدت پوست میشود. اشعه UVB مسئول آفتاب سوختگی است و نقش کلیدی در ایجاد سرطان پوست دارد. پرتوهای UVC خطرناکترین هستند اما خوشبختانه توسط جو زمین جذب میشوند و به سطح زمین نمیرسند.
توجه به این نکته ضروری است که اشعه ماوراء بنفش حتی در روزهای ابری یا ابری همچنان میتواند مضر باشد. تا 80 درصد از اشعه ماوراء بنفش خورشید میتواند به پوشش ابر نفوذ کند؛ بنابراین انجام اقدامات محافظتی در برابر نور خورشید بدون توجه به آب و هوا بسیار مهم است.
چگونه از سرطان پوست جلوگیری کنیم ، اقدامات محافظتی در برابر آفتاب:
پیشگیری از سرطان پوست با اتخاذ اقدامات موثر محافظت در برابر آفتاب شروع میشود. اشعه ماوراء بنفش خورشید عامل اصلی سرطان پوست است، بنابراین کاهش قرار گرفتن در معرض اشعههای مضر بسیار مهم است. در اینجا چند نکته عملی وجود دارد که به شما کمک میکند از پوست خود محافظت کنید:
به دنبال سایه باشید:
زمانی که خورشید در قویترین حال خود قرار دارد، معمولا بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، به دنبال سایه در زیر یک چتر، درخت یا سایر اشکال سرپناه باشید تا قرار گرفتن در معرض مستقیم اشعه ماوراء بنفش را به حداقل برسانید.
لباسهای پوشیده بپوشید:
پوشاندن پوست با پیراهنهای آستین بلند، شلوارهای بلند، کلاههای لبه گشاد و عینک آفتابی، لایه محافظتی بیشتری در برابر اشعههای مضر خورشید ایجاد میکند.
کرم ضدآفتاب بزنید:
یک کرم ضدآفتاب با طیف وسیع با حداقل SPF 30 انتخاب کنید و آن را به طور سخاوتمندانه روی تمام پوستی که در معرض آفتاب است از جمله صورت، گردن، گوشها و دستها بمالید. در صورت تعریق یا شنا هر دو ساعت یا بیشتر از آن استفاده کنید.
از تختهای برنزه کننده اجتناب کنید:
منابع مصنوعی اشعه ماوراء بنفش، مانند تختهای برنزه کننده، خطر ابتلا به سرطان پوست را تا حد زیادی افزایش میدهند.
لذا بهتر است به طور کلی از آنها اجتناب کنید و جایگزینهای مطمئنتری مانند لوسیونهای خود برنزه یا اسپری برنزه کننده را انتخاب کنید.
در مورد شاخص UV مطلع باشید:
شاخص UV معیاری برای اندازهگیری قدرت تابش UV خورشید است. شاخص اشعه ماوراء بنفش را به طور روزانه بررسی کنید و فعالیتهای خارج از منزل را بر اساس آن برنامهریزی کنید.
مقادیر بالاتر شاخص UV نشان دهنده خطر بیشتر آسیب پوست است؛ بنابراین در آن روزها اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهید.
با انجام مداوم این اقدامات محافظتی در برابر آفتاب، میتوانید خطر ابتلا به سرطان پوست را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.
نقش مراقبت از پوست در پیشگیری از سرطان پوست
علاوه بر اقدامات محافظتی در برابر آفتاب، حفظ یک روال مراقبت از پوست مناسب نقش حیاتی در پیشگیری از سرطان پوست دارد. در اینجا به چند نکته مراقبت از پوست برای حفظ سلامت پوست و کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست اشاره میکنیم:
تمیز و مرطوب کردن پوست:
پوست خود را به آرامی با استفاده از یک پاک کننده ملایم تمیز کنید و روزانه مرطوب کنید تا پوست خود را هیدراته و انعطاف پذیر نگه دارید؛ پوستی که به خوبی هیدراته شده باشد کمتر در معرض آسیب است.
به طور مرتب لایه برداری کنید:
لایه برداری منظم به حذف سلولهای مرده پوست کمک میکند و به پوست جدید و سالم اجازه میدهد تا ظاهر شود. با این حال، هنگام لایه برداری ملایم باشید تا از تحریک یا آسیب رساندن به پوست خود جلوگیری کنید.
محصولات مراقبت از پوست با SPF را انتخاب کنید:
محصولات مراقبت از پوست حاوی SPF را در برنامه روزانه خود بگنجانید. این یک لایه محافظتی اضافی در برابر اشعههای مضر خورشید ایجاد میکند.
از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید بعد از برخی درمانهای مراقبت از پوست خودداری کنید:
برخی از درمانهای مراقبت از پوست، مانند لایهبرداری شیمیایی یا لایهبرداری با لیزر، میتواند پوست شما را مستعد آسیبهای خورشیدی کند.
توصیههای متخصص پوست خود را دنبال کنید و از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید در طول روند بهبودی خودداری کنید.
با مراقبت از پوست خود و پیروی از یک روال مراقبت از پوست میتوانید سلامت آن را حفظ کرده و خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهید.
کلام آخر
در این مقاله به سرطان پوست از زمان ایجاد و چگونگی آن تا علائم و راههای تشخیص و درمان این سرطان را بررسی کردیم و نقش انجام اقدامات احتیاطی را در جلوگیری از بروز این سرطان بسیار مهم تلقی کردیم.
در ادامه نیز به اقدامات پیشگیرانهای در جهت جلوگیری از بروز سرطان پوست پرداخته و جلوگیری از قرارگرفتن در برابر نور خورشید را از اصلیترین اقدامات پیشگیرانه در این باره معرفی کردیم.
منابع: