ماموگرافی یک ابزار حیاتی در مراقبت‌های بهداشتی زنان است. ماموگرافی یا تصویربرداری سینه به پزشکان کمک می‌کند سرطان پستان را زود تشخیص دهند. با این مقاله از سایت دکتر پیام آزاده همراه باشید تا با ماموگرافی آشنا شویم و پروسه و مزایا و معایب آن را مرور کنیم.
ماموگرافی چیست؟
ماموگرافی مانند دوربین مخصوص سینه‌های شماست. این ابزار به پزشکان کمک می‌کند تا با دیدن هر بیماری‌ای، به‌ویژه سرطان در زمانی که هنوز حاد نیست و درمان آن آسان‌تر است درون این اندام را ببینند. این روش واقعاً مهم است زیرا یافتن زودهنگام سرطان می‌تواند تفاوت بزرگی در میزان بهبودی فرد ایجاد کند.
وقتی کلمه «ماموگرافی» را می‌شنوید در مورد نوعی از اشعه ایکس صحبت می‌کنیم که به طور خاص برای بررسی سینه‌ها استفاده می‌شود. اشعه ایکس یک پرتوی نامرئی است که می‌تواند از میان چیزهایی مانند بدن شما عبور کند. این اشعه ایکس در طول روش از زوایای مختلف از سینه شما عکس می‌گیرد. این تصاویر به پزشکان کمک می‌کند تا ببینند آیا چیزی غیرعادی در داخل سینه‌های شما وجود دارد که باید بیشتر بررسی شود یا خیر.
کاربردهای ماموگرافی
ماموگرافی غربالگری
یکی از دلایل اصلی انجام نوع غربالگری است. این بدان معناست که قبل از اینکه بیماری ظاهر شود علائم سرطان سینه را بررسی کنید و مانند یک چکاپ منظم برای سینه‌های شماست.
پزشکان توصیه می‌کنند که زنان از حدود 40 سالگی شروع به انجام منظم ماموگرافی کنند و باید هر سال آن را ادامه بدهند. زیرا مطالعات نشان داده که انجام هر ساله ماموگرافی می‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان سینه کمک کند و زمانی که سرطان زود تشخیص داده شود گزینه‌های بیشتری برای درمان آن وجود دارد که می‌تواند شانس بهبودی را افزایش دهد.
حتی اگر فردی کاملاً حالش خوب باشد و هیچ علامتی نداشته باشد انجام این روش همچنان مهم است. این امر به این دلیل است که اغلب می‌تواند تغییراتی را در سینه‌ها که ممکن است هنوز احساس نشود تشخیص بدهد.
ماموگرافی تشخیصی
گاهی اوقات ممکن است چیزی غیرعادی مانند توده یا کیست در سینه‌های خود احساس کنید. در این موارد ممکن است به یک نوع تشخیصی نیاز داشته باشید. این نوع ماموگرافی جزئیات بیشتری دارد و به پزشکان کمک می‌کند تا بفهمند چه اتفاقی دارد در درون بدن شما می‌افتد.
همچنین زمانی که یک ماموگرافی غربالگری معمول چیزی را نشان می‌دهد که نیاز به بررسی دقیق تری دارد از این نوع استفاده می‌شود. هدف این است که تصویر واضح‌تری از آنچه در سینه‌ها اتفاق می‌افتد به دست آوریم تا پزشکان بتوانند در مورد مراحل بعدی تصمیم بگیرند.
آمادگی برای ماموگرافی
قبل از رفتن، چند نکته وجود دارد که باید به خاطر داشته باشید تا مطمئن شوید همه چیز به خوبی پیش می‌رود. در مرحله اول ضروری است که با پزشک خود در مورد تغییراتی که در سینه‌های خود مشاهده کردید یا نگرانی‌هایی که ممکن است داشته باشید صحبت کنید. پزشک همچنین می‌خواهد در مورد جراحی‌هایی که انجام داده‌اید، هورمون‌هایی مصرف می‌کنید و سابقه سرطان در خانواده شما بداند. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا سلامت سینه شما را بهتر ارزیابی کند و اطمینان حاصل کند که ماموگرافی متناسب با نیازهای شماست یا باید رویکرد دیگری اتخاذ شود.
نکته مهم دیگری که باید در نظر بگیرید زمان بندی است. اگر قبل از قاعدگی سینه‌های شما حساس یا متورم می‌شوند بهتر است یک هفته پس از پایان قاعدگی، ماموگرافی خود را برنامه ریزی کنید. این امر می‌تواند به کاهش ناراحتی در طول این پروسه کمک کند.
در روز انجام، بهتر است از زدن دئودورانت، پودر تالک یا لوسیون زیر بغل یا روی سینه خودداری کنید. این محصولات می‌توانند در ماموگرافی ظاهر شوند و ممکن است با نتایج تداخل داشته باشند. پوشیدن لباس‌های گشاد و راحت نیز توصیه می‌شود چون ممکن است در طول این تست از شما خواسته شود گان بپوشید.
اگر قبلاً انجام داده‌اید سعی کنید کپی‌هایی از آن ماموگرافی‌های قبلی را تهیه کنید و آنها را با خود به ویزیت بیاورید. وجود این تصاویر به رادیولوژیست اجازه می‌دهد تا آنها را با معاینه فعلی شما مقایسه کند که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد هر گونه تغییر در بافت سینه شما در طول زمان ارائه بدهد.
تجهیزات ماموگرافی
یونیت ماموگرافی مانند یک جعبه مخصوص با لوله‌ای است که اشعه ایکس تولید می‌کند. این دستگاه به طور خاص برای معاینه اشعه ایکس برای سینه طراحی شده است و با لوازم جانبی مخصوصی ارائه می‌شود تا مطمئن شوید که فقط سینه شما در معرض اشعه ایکس قرار دارد.
سینه شما در طول معاینه روی یک سکو قرار می‌گیرد و یک اهرم پلاستیکی شفاف به آرامی آن را فشرده می‌کند. این فشرده سازی به چند دلیل ضروری است. فشرده سازی به یکنواخت شدن ضخامت بافت سینه کمک می‌کند تا تمام قسمت‌های سینه به وضوح در این روش قابل مشاهده باشد. این مرحله به گسترش بافت سینه نیز کمک کرده و تشخیص هر گونه ناهنجاری کوچک را آسان‌تر می‌کند. فشرده سازی امکان استفاده از دوز کمتر اشعه ایکس را فراهم می‌کند که برای کاهش قرار گرفتن در معرض اشعه مهم است.
در سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی در این فناوری صورت گرفته است. یکی از آنها ماموگرافی دیجیتال است که به جای فیلم اشعه ایکس از وسایل الکترونیکی برای تولید تصاویر از سینه استفاده می‌کند. این فناوری تصاویر بهتری را با دوز کمتر تشعشع می‌دهد و ذخیره و بررسی تصاویر را برای پزشکان آسان‌تر می‌کند.
پیشرفت دیگر توموسنتز پستان است که به عنوان ماموگرافی سه بعدی نیز شناخته می‌شود. این تکنیک شامل گرفتن چندین عکس از سینه از زوایای مختلف و سپس بازسازی آنها به صورت یک تصویر سه بعدی است. این ابزار می‌تواند نمای دقیق‌تری از بافت سینه ارائه بدهد و نشان داده شده است که استفاده از این ابزار میزان تشخیص سرطان پستان را بهبود می‌بخشد.
پروسه ماموگرافی
وقتی برای ماموگرافی خود وارد می‌شوید یک تکنسین آموزش دیده شما را در طول این فرآیند راهنمایی می‌کند. از شما خواسته می‌شود که از کمر به بالا لباستان را دربیاورید و گان بپوشید. درآوردن هر گونه جواهرات ضروری است زیرا فلز می‌تواند در تصاویر اشعه ایکس اختلال ایجاد کند.
تکنسین پس از آماده شدن، سینه شما را روی سکوی یونیت ماموگرافی قرار می‌دهد. سپس یک پدال پلاستیکی شفاف به آرامی سینه شما را فشرده می‌کند. این فشرده سازی ممکن است کمی ناراحت کننده باشد اما برای گرفتن تصاویر واضح و دقیق از بافت سینه شما ضروری است.
تکنسین از زوایای مختلف از سینه شما عکس می‌گیرد. ممکن است لازم باشد موقعیت‌های بین عکس‌ها را تغییر دهید تا مطمئن شوید که تمام نواحی سینه گرفته شده‌اند. در طول این پروسه برای جلوگیری از تار شدن تصاویر باید ثابت بمانید و نفس خود را برای چند ثانیه حبس کنید.
در برخی موارد ممکن است تصاویر اضافی مورد نیاز باشد، به خصوص اگر مورد نگران کننده‌ای وجود داشته باشد یا تصاویر اولیه واضح نباشند. این کاملا طبیعی است و تضمین می‌کند که رادیولوژیست تمام اطلاعات مورد نیاز برای ارزیابی دقیق سلامتی شما را دارد.
مزایای ماموگرافی
یکی از مهمترین مزایای ماموگرافی توانایی آن در تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. زمانی که سرطان پستان زود تشخیص داده شود درمان آن آسان‌تر بوده و شانس بقا بسیار بیشتر است. ماموگرافی منظم می‌تواند به یافتن سرطان سینه قبل از ایجاد علائم کمک کند، به این معنی که درمان می‌تواند زودتر شروع شود و موثرتر باشد.
ماموگرافی همچنین می‌تواند انواع مختلف سرطان سینه را شناسایی کند، از جمله سرطان‌هایی که در معاینه معمولی سینه قابل احساس نیستند. این به این معنی است که حتی اگر شما یا پزشکتان چیزی غیرعادی را در سینه‌های خود احساس نکنید می‌تواند مشکل را تشخیص دهد.
یکی دیگر از مزایای این روش این است که می‌تواند تغییراتی را در بافت پستان تشخیص دهد که ممکن است سرطان نباشد اما همچنان نیاز به توجه دارد. این تغییرات می‌تواند شامل مواردی مانند کیست یا تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی) باشد. پزشک می‌تواند با تشخیص زودهنگام این تغییرات آنها را از نزدیک تحت نظر داشته باشد و مطمئن شود که به مشکل بزرگ‌تری تبدیل نمی‌شود.
خطرات ماموگرافی
یکی از خطرات اصلی این پروسه قرار گرفتن در معرض اشعه در طول ماموگرافی است. اگرچه میزان پرتوهای مورد استفاده در این روش بسیار کم است و بی خطر تلقی می‌شود اما همیشه احتمال کمی وجود دارد که قرار گرفتن مکرر در معرض اشعه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در طول زمان افزایش دهد. البته مزایای تشخیص زودهنگام سرطان سینه بسیار بیشتر از خطرات قرار گرفتن در معرض اشعه است.
خطر دیگر ماموگرافی احتمال نتایج مثبت کاذب است. نتیجه مثبت کاذب به این معنی است که ماموگرافی چیزی غیر طبیعی را در بافت سینه نشان داده اما آزمایشات بیشتر نشان می‌دهد که سرطان نیست. نتایج مثبت کاذب می‌تواند باعث اضطراب و انجام آزمایش‌های غیرضروری شود اما نسبتاً نادر هستند و معمولاً به سرعت برطرف می‌شوند.
در برخی موارد ماموگرافی نیز ممکن است سرطان سینه را به طور کلی نبیند و نتیجه منفی کاذب داشته باشد. این اتفاق وقتی می‌افتد که سرطان کوچک بوده یا در ناحیه‌ای از سینه قرار گرفته باشد که به سختی قابل مشاهده است. انجام منظم ماموگرافی شانس تشخیص زودهنگام سرطان سینه را افزایش می‌دهد، حتی اگر ماموگرافی آن را نبیند.
کلام آخر
ماموگرافی نقش مهمی در حفظ سلامت سینه و تشخیص زودهنگام سرطان پستان دارد. با مطالعه این مقاله و درک اهمیت غربالگری منظم، آماده سازی مناسب و آگاهی از مزایا و خطرات آن، گام‌های پیشگیرانه‌ای در جهت سلامت سینه خود بردارید. ماموگرافی خطرات خود را دارد اما توانایی آن در تشخیص زودهنگام سرطان پستان به هر گونه معایب بالقوه می‌چربد.
منابع:
