متاسفانه این روزها عواملی مانند سبک زندگی نامناسب و مصرف غذاهای فرآوری‌شده، باعث شده‌اند که ما بیش از هر زمان دیگری نام سرطان معده را بشنویم. این بیماری در برخی از نقاط جهان به دلیل نوع تغذیه و سبک زندگی، شایع‌تر است.
با این وجود آشنایی با علائم اولیه سرطان معده به ما کمک می‌کند تا با تشخیص زودهنگام این بیماری، از پیشرفت آن جلوگیری کنیم. از این رو ما در این مطلب از سایت دکتر پیام آزاده قصد داریم درباره علائم و نشانه‌های سرطان معده، علل بروز سرطان معده و راه‌های تشخیص و درمان این بیماری صحبت کنیم.
سرطان معده چیست؟
سرطان معده به بیماری گفته می‌شود که در بیشتر موارد در ابتدا با تکثیر غیرطبیعی سلولهای جداره داخلی معده خود را نشان می‌دهد. سپس به تدریج و با گسترش سرطان، سلولهای سرطانی تمام جداره معده را دربر می‌گیرند.
با این وجود احتمال دارد این سرطان از هر قسمتی از آن شروع شود. تعیین بخشی از معده که سرطان در ابتدا از آنجا شروع شده است، برای پزشکان اهمیت زیادی دارد. چون به آنها کمک می‌کند بهترین برنامه درمانی را برای فرد آماده کنند و شانس موفقیت درمان را افزایش دهند.
علائم و نشانه‌های سرطان معده
متاسفانه گاهی اوقات تومور در ابتدا علائم بارزی ندارد. اما در حالت کلی رایج‌ترین علائم سرطان معده عبارتند از:
- مشکل در بلع
- شکم درد
- احساس نفخ بعد از صرف غذا
- احساس سیری بعد از صرف مقدار کمی غذا
- عدم احساس گرسنگی در مواقعی که فرد واقعاً گرسنه است
- سوزش سردل
- سوء هاضمه
- حالت تهوع
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس خستگی و ناتوانی
- تیره و سیاه شدن رنگ مدفوع
- و استفراغ.
معمولا علائم اولیه سرطان معده، شامل سوء‌هاضمه و درد در قسمت بالای شکم است. سایر علائم ممکن است تا زمانی که سرطان پیشرفت نکند، خود را نشان ندهند. غالباً علائمی مانند احساس خستگی، کاهش وزن بی‌دلیل، استفراغ خونی و مدفوع سیاه، در مراحل بعدی بروز سرطان معده خود را نشان می‌دهند.
زمانی که این بیماری به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد به آن سرطان معده متاستاتیک گفته می‌شود. در این صورت علائم سرطان معده، بستگی به قسمتی از بدن دارد که سرطان به آنجا گسترش یافته است. به عنوان مثال اگر کنسر معده به کبد سرایت کند، ممکن است باعث زردی پوست و سفیدی چشم شود.
علائم کنسر معده در زنان و مردان تفاوت چندانی با هم ندارد و در هر صورت باید علائمی مانند کاهش وزن بی‌دلیل، خستگی شدید، تب بی‌دلیل، درد مدام و تغییرات پوستی (مانند زردی چشم‌ها یا نوک انگشتان) را جدی گرفت و نسبت به آنها بی‌تفاوت نبود.
حتی علائمی مانند تغییر اندازه و شکل خال‌های پوستی نیز ممکن است جزء علائم کنسر معده در زنان و مردان باشند که توجه به آنها نیز کلید شناسایی و درمان زودهنگام سرطان معده است.
علل بروز سرطان معده
سرطان معده زمانی به وجود می‌آید که یک جهش ژنتیکی در DNA سلولهای معده به وجود می‌آید. DNA در اصل کدی است که به سلول‌ها می گوید چه زمانی رشد کنند و چه زمانی بمیرند. هنگامی که جهش DNA رخ می‌دهد، سلول‌ها به سرعت رشد می‌کنند و در نهایت به جای مرگ، تشکیل تومور می‌دهند. وقتی سرعت رشد سلولهای سرطانی از سلولهای سالم پیشی می‌گیرد، سرطان ممکن است به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد که به آن متاستاز گفته می‌شود.
هنوز هم محققان نمی‌دانند چه چیزی واقعاً باعث جهش DNA می‌شود. اما به نظر می‌رسد عوامل خاصی احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند که مهمترین آنها عبارتند از:
- سابقه خانوادگی کنسر معده
- سابقه عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- بیماری ریفلاکس معده
- سابقه زخم یا پولیپ معد.
- رژیم غذایی سرشار از غذاهای چرب، شور، دودی یا ترش
- رژیم غذایی فاقد میوه و سبزیجات کافی
- قرار گرفتن مکرر در معرض موادی مانند زغال سنگ، فلز و لاستیک
- استعمال دخانیات
- نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی
- چاقی
- سن بالای 60 سال
- سابقه ابتلای به سرطان در خانواده فرد
- سرطان معده در افراد دارای گروه خونی به دلایل نامعلوم A شایع‌تر است
- کم‌خونی که ناشی از کمبود گلبول‌های قرمز باشد
- گاستریت مزمن (التهاب معده)
نحوه تشخیص سرطان معده
گاهی اوقات افراد بدون اینکه آگاهی چندانی درباره علائم اولیه سرطان معده داشته باشند، ناگهان متوجه می‌شوند که به کنسر معده مبتلا شده‌اند. متاسفانه فرد در این مواقع خیلی دیر به بیماری خود پی می‌برد و زمانی به خود می‌آید که متاسفانه کار چندانی نمی‌توان برای او انجام داد.
از این رو توصیه می‌شود در صورت تجربه علائم هشداردهنده سرطان معده، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در این گونه مواقع معمولاً پزشک در طول معاینه با بررسی علائم اولیه فرد، تا حد زیادی به تشخیص اولیه نزدیک می‌شود.
با این وجود پزشک تا زمانی که آزمایشات تکمیلی را انجام ندهد، نمی‌تواند میزان گسترش کنسر معده در بدن فرد را ارزیابی کند. سرطان معده از مرحله صفر تا چهار درجه‌بندی می‌شود، در صورتی که بیماری فرد زود تشخیص داده شود، بیماری هنوز در مرحله صفر است و سرطان به خارج از معده گسترش پیدا نکرده است.
معمولاً پزشکان برای تشخیص سرطان معده از روش‌های تشخیصی زیر استفاده می‌کنند: آندوسکوپی فوقانی، سونوگرافی آندوسکوپی، تست‌های رادیولوژیک (سی‌تی اسکن، تست بلع باریوم (باریوم سوالو) و ام‌آر‌آی)، آزمایش خون و لاپاروسکوپی.
درمان سرطان معده
روش درمانی مناسب برای درمان بیمار مبتلا به سرطان معده به عوامل مختلفی مانند میزان گسترش سرطان، وضعیتی جسمی فرد و روش‌های درمانی مناسب و در دسترس بستگی دارد. اما در حالت کلی از روش‌های زیر برای درمان این کنسر استفاده می‌شود:
عمل جراحی
گاهی اوقات پزشک بسته به میزان گسترش سرطان، عمل جراحی را برای برداشتن سلولهای پیش‌سرطانی، تومور، تمام یا بخشی از معده توصیه می‌کند.
آندوسکوپی فوقانی
در مراحل اولیه یعنی زمانی که سرطان فقط به سطوح بالایی معده محدود می‌شود، سلولهای سرطانی را می‌توان از طریق روش آندوسکوپی فوقانی خارج کرد. در این روش متخصص گوارش، تومور را از دیواره معده شما بریده و آن را از طریق دهان خارج می‌کند.
گاسترکتومی
هنگامی که تومور به خارج از لایه‌های سطحی معده گسترش می‌یابد، می‌توان از روش گاسترکتومی ساب‌توتال، برای برداشت بخشی از معده که تحت تاثیر سرطان قرار گرفته است، استفاده کرد. در روش گاسترکتومی توتال، پزشک کل معده را بر می‌دارد و مری را به روده کوچک متصل می‌کند تا فرد بعد از عمل، برای هضم و جذب غذا مشکلی نداشته باشد.
از روش‌های دیگری نیز بسته به شرایط برای درمان سرطان معده استفاده می‌شود که برخی از آنها عبارتند از: شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، دارودرمانی هدفمند، ایمونوتراپی و مراقبت تسکینی.
طول عمر سرطان معده
معمولاً طول عمر کنسر معده براساس آمارها ارزیابی می‌شود. نرخ بقای نسبی سرطان معده به طور نسبی براساس یک دوره 5 ساله تعیین می‌شود. به عنوان مثال اگر نرخ بقای نسبی 40 درصد باشد، این بدان معنی است که احتمال زنده ماندن افرادی که سرطان ندارند، بعد از 5 سال در مقایسه با افرادی که این بیماری در آنها تشخیص داده شده است، 40 درصد بیشتر است.
نرخ بقای نسبی 5 ساله افرادی که در مراحل مختلف سرطان معده قرار دارند، به صورت زیر است:
- 75 درصد برای کسانی که بیماری آنها موضعی است، یعنی فقط معده فرد را درگیر کرده است.
- 35 درصد برای کسانی که سرطان معده به غدد لنفاوی یا اندام‌های مجاور آنها گسترش یافته است.
- 7 درصد برای سرطان متاستاتیک معده، یعنی کسانی که سرطان معده به اکثر اندام‌های بدنشان گسترش یافته است.
اما باید توجه داشته باشید که براساس این آمارها به طور قطع نمی‌توان گفت که آیا سرطان معده کشنده است یا خیر. زیرا هیچ گاه دو بیمار شبیه هم به درمان‌های کنسر معده پاسخ نمی‌دهند. از طرف دیگر ما مدام شاهد نوآوری در روش‌های درمان این بیماری هستیم. همین امر خود به تنهایی باعث افزایش طول عمر کنسر معده می‌شود.
جلوگیری از سرطان معده
گاهی اوقات تنها با رعایت برخی نکات ساده، می‌توان احتمال ابتلا به سرطان معده را تا حد زیادی کاهش داد که برخی از آنها عبارتند از:
- در صورت مثبت بودن تست عفونت هلیکوباکتر پیلوری، حتماً آن را درمان کنید. چون عفونت هلیکوباکتر پیلوری یک عامل خطر مهم برای ابتلا به سرطان معده است.
- اگر مبتلا به زخم، گاستریت و سایر بیماری‌های معده هستید، به سرعت به دنبال درمان خود باشید. چون بیماری‌های درمان‌نشده معده، به ویژه بیماری‌هایی که توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شوند، خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند.
- مصرف یک رژیم غذایی سالم که سرشار از میوه‌ها و سبزیجات باشد و مصرف نمک و گوشت قرمز در آن به حداقل رسیده باشد، خطر ابتلا را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. درضمن برای جلوگیری از ابتلا، مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C و بتاکاروتن و کاروتنوئیدها (مانند مرکبات، سبزیجات برگ‌سبز و هویج) یک عامل کلیدی و بسیار مهم است.
- از استعمال دخانیات خودداری کنید. چون مصرف تنباکو خطر ابتلا به سرطان معده و بسیاری از سرطان‌های دیگر را افزایش می‌دهد.
- وزن خود را کنترل کنید. وزن مناسب برای هر کسی بسته به سن و سال و جنسیت او متفاوت است. کنترل وزن، نقش مهمی در جلوگیری از بروز کنسر معده بازی می‌کند.
سخن آخر
آیا سرطان معده کشنده است؟
ما در این مطلب از سایت دکتر پیام آزاده سعی کردیم با هم پاسخ این سوال را مورد بررسی قرار دهیم.
با توجه به مطالبی که در اینجا عنوان کردیم، می‌توان گفت که تشخیص زودهنگام علائم سرطان معده در زنان و مردان، نقش زیادی در افزایش طول عمر سرطان بازی می‌کند. پس اگر هر کدام از علائم اولیه کنسر معده را تجربه می‌کنید، با بی‌تفاوتی از کنار آنها نگذرید و توجه داشته باشید که کلید سلامتی و طول عمر شما در این شرایط تنها در دست خودتان است!
منابع:
